Henryk Sienkiewicz niejednokrotnie podejmował się tworzenia powieści historycznych, cofając się do czasów wiele lat przed swoim narodzeniem. Było tak w przypadku Trylogii i Krzyżaków, ale najdalej w przeszłość Sienkiewicz zajrzał w przypadku Quo vadis, gdzie akcja rozgrywa się w I wieku n.e. Dzieło jednak zasługuje na uwagę nie tylko ze względu na swoją wartość historyczną, ale też artystyczną.
Powieść posiada uporządkowaną, zamkniętą kompozycję. Sienkiewicz przedstawia ostatnie lata rządów Nerona, dlatego utwór kończy się jego upadkiem i śmiercią z rąk wyzwoleńca Epafrodyta. Epilog kończy się refleksją narratora na temat trwałości wiary chrześcijańskiej oraz ulotności tyranii Nerona – cezar przeminął, a niedaleko Rzymu do dzisiaj znajduje się kościółek Quo vadis, upamiętniający spotkanie świętego Piotra z Chrystusem.
Powieść została podzielona na siedemdziesiąt cztery rozdziały i epilog. Na przestrzeni kolejnych rozdziałów autor w chronologiczny sposób przedstawił wydarzenia składające się na główny wątek – miłość patrycjusza Marka Winicjusza i chrześcijanki Ligii Kalliny. Ich uczucia rozwijały się na tle zdarzeń historycznych: pożaru Rzymu oraz prześladowań pierwszych chrześcijan.
Powieść została napisana w stylu artystycznym, charakterystycznym dla literatury pięknej. Pojawiają się rozbudowane, kwieciste opisy np. podczas pożaru Rzymu (Miasto całe jednym morzem płomieni!). Sienkiewicz w podniosły sposób opisał również męczeńską śmierć chrześcijan, niewinnie ginących na arenach podczas igrzysk (twarz zajaśniała mu uśmiechem, czoło otoczyły mu jakby promienie).
W powieści pojawiają się stylizacje językowe, bohaterowie pochodzący z różnych środowisk wypowiadają się w nieco inny sposób. Język Rzymian jest zbliżony do współczesnego autorowi, a tym samym – zrozumiały dla czytelnika. Pojawiają się jednak zapożyczenia z języka łacińskiego (arbiter elegantiarum, epinicium), greki (symposion, epilimma, ichthys), nawiązania mitologii rzymskiej i greckiej (np. wzmianki o jaskiniach Amfitryty, zemście Jowisza, Wulkana lub Westy), legend (kapitolińskie gęsi) oraz sztuki (porównywanie dzieła Nerona do Prometeusza i Iliady). Chrześcijanie z kolei wypowiadają się językiem stylizowanym na Nowy Testament (był w Kanie na godach i błogosławił miłość między niewiastą i mężem).
Tworząc Quo vadis, Sienkiewicz wykazał się nie tylko znajomością historii starożytnego Rzymu i początków chrześcijaństwa, ale również kunsztem artystycznym. Nic więc dziwnego, że mimo upływu lat po powieść sięgają kolejne pokolenia czytelników.
Aktualizacja: 2023-01-09 20:59:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.