W Szewcach Witkacy dokonuje nie tylko krytyki upadku duchowych wartości w ludzkiej cywilizacji, ale również wnikliwej analizy powodów i przebiegu rewolucji. Przedstawia je w trzech odsłonach, na zasadzie ewolucji: od puczu faszystowskiego, przez rewolucję komunistyczną, aż po anarchizm, z którego wyłania się zwycięska technokracja. Wszystko to Witkacy zamyka w trzech aktach, z kolejno następującymi po sobie systemami społecznymi. Ostatecznym wnioskiem jego wizji jest mechanizacja życia ludzkiego, wyzbycie jego indywidualizmu. Warty zauważenia jest również fakt tego, że rewolucji nie wygrywa jej przywódca, a grupa, która w odpowiednim momencie odważy się sięgnąć po władzę i go obalić.
Do puczu faszystowskiego dochodzi pod koniec tej części utworu. Zostaje on wcielony w życie przez prokuratora Scurvego, rękoma Dziarskich Chłopców - bojówki faszystowskiej. Jej członkiem jest między innymi Józef Tempe, syn Sajetana - szewca.
Ten ostatni, wraz ze swoimi czeladnikami, reprezentuje tutaj najniższe warstwy społeczne. Brzydzą się one arystokracją pod postacią Księżnej, same zaś są pogardzane przez inteligencję (prokuratora). Scurvy, pałający zarazem pożądaniem do arystokratki, siłą podporządkowuje sobie ich wszystkich. Stosunki między tymi postaciami oddają napięcia społeczne i ukryte ludzkie motywy.
Scurvy wprowadza rządy totalitarne, więżąc szewców i katując nudą. Muszą oni patrzeć na doskonale wyposażony warsztat szewski, gdzie Księżna naprawia za karę buty, oni zaś nie mogą robić nic. Więźniowie zazdroszczą sobie nawzajem swojego położenia.
Wszechogarniająca nuda jest tutaj nawiązaniem do pustki duchowej, którą ludzie starają się zapełnić. W końcu szewcy przełamują przeszkody i wkraczają do warsztatu. Z czasem jednak ich ruchy stają się mechaniczne, ujednolicone. Następuje "uszewczenie", które obejmuje całe społeczeństwo. Nawet Dziarscy Chłopcy przystępują do szewców.
Jest to rewolucja, której symbolem staje się But, zaś znamionami utrata indywidualizmu i uczynienie pracy wartością samą w sobie. Czerwony blask na końcu aktu symbolizuje nadejście komunizmu.
Będący u władzy szewcy ukazani są jako uczesani i ubrani w drogie szlafroki. Nadal jednak cierpią na nudę - przenośnię egzystencjalnej pustki. Najmocniej dokucza ona Sajetanowi Tempe, który wiązał z rewolucją nadzieję na uszczęśliwienie ludzkości. Zostaje on jednak zgładzony rękoma swoich czeladników, dla których rewolucja była jedynie narzędziem do zdobycia władzy i kobiet.
Wtedy właśnie lokaj Fierdusieńko ostrzega przed krokami Hiper-Robociarza - kpiny z ideałów robotnika i nadczłowieka Nietzschego. Rzuca on między bohaterów bombę, która okazuje się termosem. Anarchizm, jaki wprowadza stanowi ostatnią rewolucję. Hiper-Robociarz zapowiada rządy zakulisowe.
Na scenę wkraczają wtedy Towarzysze Jabłonowski i X. Razem z Hiper-Robociarzem wprowadzają technokrację. Mechanizacja ludzkiego życia i całkowity brak pierwiastka duchowego przejawia się ich propagandową nowomową oraz strojem. Następuje koniec cywilizacji.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.