Bohaterowie Szewców koncentrują swoje działania na zmianie zastanego porządku, starają się wszcząć rewolucje. Możemy wyróżnić trzy rewolucje: faszystowską, komunistyczną, totalitarną.
Prokurator Scurvy wraz z „Dziarskimi Chłopcami” – młodzieżową bojówką przypominającą Hitlerjugend – pragnie zmienić świat. Doprowadza do rewolty, w wyniku której pojmuje Księżną oraz Szewców. Po objęciu władzy Scurvy czuje pustkę, bezsens swojego życia. Nie potrafi określić swojej tożsamości: Ja więcej cierpię, bo nie wiem zupełnie, kim jestem, od czasu jak mam władzę polityczną.
Prokurator, zajęty igraszkami z Księżną, pozwala szewcom wydostać się z więzienia i rzucić się w wir bezsensownej pracy. Dawni więźniowie pojmują go i upodlają, przywiązując do łańcucha jak psa.
Po objęciu władzy także Sajetan ma problemy z tożsamością: Czyż ten przeklęty brak idei będzie trwać do końca istnienia? To straszne, ta pustka i ta masa nieprzebrana pracy realnej przed nami, pracy nieprześwietlonej żadnym, nawet najmniejszym, pojęciowym złudzeniem.
Starzec zaczyna nieznośnie filozofować, co złości Czeladników. Jeden z nich sięga po siekierę i zabija dawnego przewodnika rewolucji: Nie mogłeś dalej wodzem żywym być, boś się wyprztykał przedwcześnie przez te przeklęte papirusy i gadanie bez nijakiego pomiaru, to będziesz świętą mumią, ale martwą, kocie!
Wraz z pojawieniem się Hiper-Robociarza władzę przejmują zwolennicy absolutnego totalitaryzmu. Czeladnicy dostają zadania, które doprowadzają ich do poczucia pustki, Sajetan (po śmierci nadal filozofujący) zostaje ponownie zabity, Scurvy umiera z pożądania, a głosząca nadejście matriarchatu Księżna zostaje zamknięta w drucianej klatce. Nadchodzą towarzysze X i Abramowski, głosząc nastanie społeczeństwa zautomatyzowanego i zunifikowanego – ludzkość ma ostatecznie stopić się w jednolitą masę, co doprowadzi do katastrofy. Katastrofa zresztą jest nieunikniona.
Trzy opisane rewolucje ukazują aż nader dobitnie mechanizmy rządzące ludzkością i kołem historii. „Rewolucja pożera swoje dzieci” – giną zarówno Sajetan jak i Scurvy. Czeladnicy natomiast zostają pozbawieni władzy przez tajemniczych Panów. Niezależnie od tego, żadna rewolucja nie ma sensu. Rewolucjoniści po objęciu władzy prędzej czy później upodobnią się do obalonych rządów – znowu nastanie więc niesprawiedliwość, nierówność społeczna. Co jednak najważniejsze, na każdej rewolucji korzystają wysoko postawieni dygnitarze (Towarzysze X i Abramowski), a nie ogół społeczeństwa. To ludność przelewa między sobą krew, jednak nie zbiera owoców walk.
Czemu postacie Witkacego decydują się na wszczynanie rewolucji? Chcą oni, aby zapanował porządek (utożsamiany ze sprawiedliwością) oraz umiarkowany dobrobyt. Jednak ludzie pragną, aby ktoś naprawił świat za nich i w nowej rzeczywistości zatroszczył się o ich dobro. Ofiarami zostają te jednostki, które dlatego, że wzięły udział w buncie, obudziły w sobie tęsknoty za wyższymi uczuciami. Tak stało się z szewcami i Scurvym. Objąwszy władzę, czują pustkę, nurzając się w dostatku, nudzą się – jak niegdyś arystokracja. Odkrywają metafizyczną pustkę istnienia, ukrytą dawniej za społeczną działalnością.
Trudno o sztukę bardziej pesymistyczną niż Szewcy. Jan Błoński zauważa, że: Szewcy to obraz końca ludzkości, namalowany przez człowieka najgłębiej zrozpaczonego i nienawidzącego wszystkich i wszystkiego. Ale właśnie ta nienawiść i rozpacz nadają sztuce przenikliwość i piekielne piętno absolutnej szczerości. [cyt. za: Stanisław Ignacy Witkiewicz, Wybór dramatów, oprac. i wstępem opatrz. J. Błoński, wyd. Ossolineum, Wrocław 1983, s. LXXXII.]
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.