Kronika polska Anonima zwanego Gallem to pierwsza próba spisania dziejów naszego kraju. Napisana w latach 1113-1116 na polecenie kanclerza Bolesława Krzywoustego Michała Adwańca nie jest jednak dziełem historycznym w dzisiejszym znaczeniu tego słowa. Stanowi ono bowiem połączenie epiki i liryki, odwołujące się często do legend. Przede wszystkim jednak to panegiryk - utwór chwalący osobę władcy, w tym wypadku Bolesława Krzywoustego i Bolesława Chrobrego. Nadal jednak rozjaśnia mroki dziejów, ukrywające przed nami panowanie pierwszych Piastów na tronie Polski.
Spis treści
Trudno jest mówić o rozpiętości czasowej Kroniki w dokładnych datach. Początek opisywanej przez Galla Anonima historii sięga bowiem dziejów zamierzchłych, spisanych przez kronikarza pradawnych legend naszych przodków.
Księgę Pierwszą utworu rozpoczyna podanie o początku rodu Piastów, który wziąć się miał od oracza księcia Popiela - Piasta. Gall Anonim przechodząc dalej, opisuje kolejnych legendarnych Piastów aż do czasów znanego już historycznie księcia Mieszka I. Dalej szczegółowo opisuje panowanie jego syna, Bolesława Chrobrego oraz jego potomków aż do 1086 roku - narodzin Bolesława Krzywoustego.
Księga Druga, poświęcona w całości wspomnianemu wyżej władcy obejmuje jego młodość i kończy się na roku 1108.
Księga Trzecia zaś, opowiadająca o czynach Krzywoustego, dosięga aż rok 1114. Ostatnia część Kroniki Galla Anonima nie została ukończona. Nie wiemy więc dokładnie, kiedy autor chciał ją zakończyć.
Sięga ona przeszłością w czasy zamierzchłe, korzystając do ich opisu ze starożytnych legend. Rozpoczyna ją historia prostego oracza księcia Popiela - Piasta. Cudowne postrzyżyny jego syna zapowiadają powstanie nowego rodu - Piastów. Księga opisuje kolejnych władców z tej dynastii aż do historycznego księcia Mieszka I. Anonim umieszcza tu opowieść o jego ślepocie i cudownym ozdrowieniu, która stanowi zapowiedź chrztu.
Dalej Księga Pierwsza sławi rządy Bolesława Chrobrego. Następuje opis jego szlachetnych cech oraz licznych zwycięstw - w tym nad mieszkańcami Kijowa. Autor wspomina też Zjazd Gnieźnieński oraz proroctwo Bolesława na łożu śmierci. Dalej następuje przedstawienie rządów jego syna, Mieszka II. Rozpoczynają one lata niepokojów, trwające przez rządy tego władcy, aż po czasy Bolesława Śmiałego. Kończy ją zaś panowanie Władysława I Hermana.
Obejmuje ona lata młodości Bolesława Krzywoustego. Składają się na nią opisy konfliktu z Pomorzanami, problemy Bolesława w relacjach z ojcem (Władysławem Hermanem) oraz walki z palatynem Sieciechem. Dużą część tej księgi stanowią kolejne wyprawy i bitwy stoczone przez władcę z ludami ościennymi. Szczególne miejsce zajmuje też bratobójczy konflikt między Krzywoustym, a jego bratem Zbigniewem.
Niedokończony fragment opisujący czyny Bolesława Krzywoustego. Szczególne miejsce zajmuje tu opis konfliktu z Cesarstwem Niemieckim, chcącym przywrócić wygnanego brata Bolesława na tron. Na łamach Księgi Trzeciej opisane jest słynne oblężenie Głogowa, szczególnie zaś okrucieństwo oblegających je Niemców. Księga opisuje również nieudolne okaleczenie Zbigniewa na polecenie brata, które kończy się jego śmiercią. Bolesław odbywa więc pokutną pielgrzymkę na Węgry. Tekst urywa się po oddaniu Polakom grodu Nakiel przez Pomorzan, podczas kolejnej walki z nimi.
Aktualizacja: 2022-10-19 09:44:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.