Epoka Oświecenia w Polsce to czas zarówno tragicznych wydarzeń politycznych, jak też wielkich zmian na płaszczyźnie kulturowej. Jedną z ważnych dla XIX-wiecznej Rzeczpospolitej postaci tego okresu był Ignacy Krasicki. Utalentowany poeta i duchowny stanowił zarazem wielkiego propagatora idei, które święciły wtedy triumfy w Europie. Bez zbędnej przesady można więc zaliczyć Ignacego Krasickiego w poczet ludzi oświeconych. Pytanie, co oznacza ten tytuł i jak konkretnie odnosić go do "księcia poetów polskich"?
Warto rozpocząć od wytłumaczenia nazwy, jaką nadano omawianej w tej pracy epoce. Oświecenie to miano wymyślone przez wybitnych twórców tego okresu, obejmującego w Europie XVIII wiek aż do Wielkiej Rewolucji Francuskiej (1789 r.). W latach świetności tego nurtu zafascynowano się możliwościami rozumu, uznając go za główne narzędzie poznania. Epoka ta była więc okresem oświecenia, ponieważ niosła dla ludzkości "światło" jakim jest rozum. W założeniu filozofów, artystów i polityków tamtego okresu miał on prowadzić do polepszenia nie tylko warunków życia mas, ale również bardziej moralnego życia społecznego. Stąd tak wielki nacisk twórców na funkcję dydaktyczną w dziełach oświeceniowych oraz pierwsze próby stworzenia powszechnej oświaty.
Nie ulega wątpliwości, że okres życia i twórczości Ignacego Krasickiego przypada na lata polskiego Oświecenia. Prawdziwym wyznacznikiem przynależenia do nurtu oświeceniowego jest jednak jego twórczość. Ma ona głównie dydaktycznych charakter, wykorzystujący jako narzędzie przekazu śmiech. Krasicki w swoich bajkach i satyrach brał na cel przywary ludzkiego charakteru oraz wady polskiego społeczeństwa. Ośmieszając je i bezprecedensowo wytykając, pragnął uczulić czytelnika na potrzebę poprawy tych zachowań. Podejmowanymi przez niego tematami był m.in. upadek obyczaju, czy pijaństwo, ale również zacofanie i głupota ludzi mu współczesnych.
Człowiek oświecony, rozumiany przez pryzmat omawianej powyżej epoki, winien cenić sobie rozum. Krasicki nie tylko doceniał tę właściwość ludzkiej natury, ale również działał wybitnie na polu jej popularyzacji. Czasopismo "Monitor", którego był redaktorem, popularyzowało najnowsze idee i w sposób czyny krytykowało warcholstwo szlachty polskiej. Prosty język oraz krótka forma zawartych tam artykułów pozwalała przy tym na szerszy odbiór czasopisma, zgodny z koncepcją powszechnego "oświecenia". Bardziej elitarnym przejawem oświecenia Krasickiego był jego stały udział w Obiadach Czwartkowych króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. To właśnie tam zrodziło się wiele pomysłów na reformy Rzeczpospolitej, które mogły uratować państwo od upadku. Dodajmy, były to koncepcje w duchu epoki - oparte na rozumie i sprzeczne z warcholstwem powszechnym pośród mas szlacheckich.
Ignacy Krasicki był więc człowiekiem oświeconych zarówno jako poeta, jak i członek dwóch ważnych dla polskiego Oświecenia instytucji. Najważniejszym jednak wyznacznikiem słuszności tego miana powinien być fakt wiary w słuszność głoszonych ideałów. Będąc duchownym, poeta nie bał się krytykować mnichów, kiedy zauważył ich intelektualne oraz moralne braki. Uderzał w szlachtę i kierował swój niebywały talent ku pracy na rzecz poprawy ukochanego narodu. Przede wszystkim, łącząc prawo Boga i prawo rozumu, kierował ludzi ku prawdzie. To zaś przecież leży u kresu każdego poznania, tak więc również oświecenia. Ignacy Krasicki pragnął upowszechnić prawdę, a przez nią osiągnąć dobro dla Polski. Dlatego możemy nazwać go człowiekiem oświeconym.
Aktualizacja: 2022-09-12 22:52:02.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.