Literatura jest dla człowieka jednym ze źródeł, dzięki którym odkrywa on, które wartości są w życiu ważne i warto się nimi kierować. Autorzy mogą bowiem zawierać w swoich tekstach dydaktyczne przesłanie i ukazywać różne ludzie postawy. Dzięki temu łatwo jest wywnioskować, które z nich są właściwe i warto wdrożyć je we własnym życiu. Literatura to także doskonały sposób na odkrywanie nowych perspektyw i poszerzanie horyzontów, dzięki czemu człowiek może odkrywać także inne systemy wartości czy kodeksy moralne. Literatura otwiera więc go na zdobywanie wiedzy, która często kształtuje jego światopogląd. Istnieje wiele książek, z lektury których czerpać można wartości moralne. Są to na przykład teksty takie jak „Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa oraz „Dziady” Adama Mickiewicza.
„Opowieść wigilijna” Dickensa to utwór wyraźnie dydaktyczny, którego celem jest właśnie zwrócenie uwagi czytelnika na konkretne zagadnienia i problemy moralne. Opowiada on bowiem o losach wyjątkowo niesympatycznego bohatera, jakim jest Ebenezer Scrooge. To stary już człowiek, który w swoim życiu skupia się tylko i wyłącznie na pracy. Gromadzi on w ten sposób majątek, jednak absolutnie nie wykorzystuje go do polepszenia poziomu swojego życia. Wręcz przeciwnie - stołuje się w jadłodajni, nosi stare ubrania i nie ogrzewa pomieszczeń, w których przebywa.
Skąpstwo Scrooge’a odbija się także na jego najbliższych, przykładowo jego pracownik otrzymuje tak niską pensję, że nie jest w stanie wyżywić swojej rodziny czy leczyć chorego synka. Scrooge zostaje jednak nawiedzony przez duchy świąt Bożego Narodzenia i ostrzeżony, że jeżeli nie zmieni on swojego okrutnego postępowania, to skończy się to dla niego potępieniem jego duszy. Scrooge zmienia się więc w zupełnie innego człowieka. Staje się dobry, dba o innych i dzieli się z nimi tym, co ma.
Opowiadanie Dickensa wyraźnie wskazuje więc czytelnikowi, jakie wartości są istotne w życiu człowieka i jakimi wskazaniami etycznymi powinien się on kierować. Z lektury jego tekstu jasno wynika, że twórca sądzi, że ludzie powinni być empatyczni, współczujący i dobrzy dla siebie nawzajem.
Utwór pokazuje więc, że bycie człowiekiem dobrym jest sensem i istotą człowieczeństwa, czytelnik ma zaś wyciągnąć z tego lekcję, że jeśli zwróci się w innym kierunku, to może spotkać go za to kara. Dzieło Dickensa ma więc walor edukacyjny i jest również przykładem literatury, z której człowiek może uczyć się, jakie wartości są w życiu istotne i według jakiej etyki powinien się kierować.
Innym utworem, w którym autor zawarł przesłanie, jakie wartości i postawy są według niego istotne, jest dramat „Dziady” autorstwa Adama Mickiewicza. Akcja tego utworu osadzona jest w czasach, gdy Polska cierpiała pod trzema zaborami i nie było jej na mapach Europy. Dlatego też Mickiewicz w swoim dziele wyjątkowo mocno skupił się na tematyce niepodległościowej i patriotycznej. Jego bohaterowie starają się walczyć o wolność swojej ojczyzny i w jej imieniu cierpią męki w więzieniach. Są także torturowani w trakcie przesłuchań i wywożeni przymusowo na Syberię, poświęcają się oni jednak dla swojego rodzinnego kraju. Ich postawa jest przykładem konkretnych wartości, jakie Mickiewicz podsuwał swoim czytelnikom, wyraźnie dając im do zrozumienia, że taka postawa jest tą właściwą.
Równocześnie poeta piętnuje postaci, które utrzymują bliskie kontakty z zaborcą i dostosowują się do panujących w kraju warunków, zamiast walczyć o odzyskanie jego niepodległości. Lektura „Dziadów” dostarcza więc wniosków, że wartości, którymi należy się w życiu kierować, to według Mickiewicza patriotyzm, umiłowanie wolności oraz ojczyzny oraz niezgoda na odebranie człowiekowi tych dwóch rzeczy. W ten sposób Mickiewicz zachęcał swoich rodaków do włączenia się w czyny niepodległościowe i do podejmowania działań, które miały być wymierzone w zaborców.
Wartości promowane przez poetę mają także charakter uniwersalny i mogą być kultywowane w każdej rzeczywistości, patriotyzm jest bowiem postawą ponadczasową. Według poety o ojczyznę należy walczyć zawsze i w każdych warunkach, nawet gdy wydaje się, że bitwa jest z góry przegrana. Należy poświęcić dla niej wszystko, co tylko jest możliwe. Lektura dramatu Mickiewicza miała wskazać jego rodakom właściwą drogę w trudnym czasie i zmobilizować ich do działania. Jednak także we współczesnych czasach dzieło to może dostarczyć czytelnikowi wskazówek odnośnie tego, jakimi wartościami powinien on kierować się w swoim życiu.
Lektura może więc być dla człowieka sposobem na odkrywanie tego, jakie wartości powinny być dla niego ważne. W dziełach literackich często bowiem można spotkać wyłożone przez autorów systemy moralne, jakie były przez nich uznawane za słuszne. Wiele tekstów charakteryzuje się obecnością dydaktycznego przesłania, jak miało to miejsce w przypadku dzieła Charlesa Dickensa. Mickiewicz z kolei w swoim dramacie chciał zmobilizować swoich rodaków do przyjęcia konkretnej postawy, która miała uratować jego naród z niewoli. Czytelnik, czytając takie dzieła, szybko może zorientować się więc, jakie wartości są uznawane za dobre i warte wdrożenia w jego życiu.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.