Księga Rodzaju bierze swoją nazwę od greckiej nazwy przekładu "Genesis" (przyjętego przez tradycję łacińską). Ta z kolei oddaje najbardziej charakterystyczne wyrażenie księgi w języku hebrajskim, czyli "toledot" - rodowód. W tradycji Żydowskiej nazwę tej części Tory określano od jej pierwszych słów, które brzmią "Na początku...". Już sama genealogia nazwy Księgi Rodzaju mówi nam nieco o jej zawartości. Stanowi ona zbiór najstarszych przekazów ustnych o początku stworzenia, dziejach ludzkości oraz prapoczątkach narodu Izraela. Podzielić ją możemy dokładnie na dwie części:
Obejmuje ona dzieje świata od jego powstania do życia Abrahama. Jest ona bardziej znana od drugiej części i często kontestowana ze względu na tematykę. W sposób niezwykle obrazowy oraz przefiltrowany przez tradycję ludów semickich wyobraża bowiem początek wszechrzeczy i kolejne etapy rozwoju ludzkości. Bóg tworzy tu świat w sześć dni, wyznaczając siódmy jako okres swojego odpoczynku. Ukoronowaniem stworzenia jest człowiek - jedyna istota wolna i przez to podobna Bogu.
Księga przedstawia również powód upadku rasy ludzkiej, czyli pojawienie się zła na Ziemi. Dalej przedstawione są kolejne owoce upadku, objawiające się przez pokolenia. Nie można jednak rozumieć tych opowieści w kontekście konkretnych wydarzeń, a raczej symbolizowanych przez nie etapów z dziejów ludzkości (bratobójstwo Kaina, wieża Babel jako symbol pychy i podziału, potop jako konsekwencja ludzkiej niegodziwości). Autorzy dodali tu również rodowody np. Setytów i Kainitów oraz listę narodów, które biorą od tych postaci swój początek.
Cześć ta zawiera historię protoplastów narodu wybranego od Abrahama po wejście Izraelitów do Egiptu. Zaczyna się od genealogii Semitów, z których wywodzić się miał właśnie przodek całego narodu - Abraham. Ważnymi postaciami tej części Księgi Rodzaju są również jego syn Izaak (którego ojciec miał złożyć w ofierze Bogu na znak swojej wierności), wnuk Jakub i jeden z dwunastu jego synów - Józef. Jak wiadomo, ten ostatni miał również dwunastu braci, którzy sprzedali go do Egiptu jako niewolnika. Późniejsze wydarzenia będą prowadziły do osiedlenia się tam ich wszystkich, co stanowi uzasadnienie Księgi Wyjścia.
Dwunastu braci Józefa (zwanego potem Izraelem) jest zaś niejako wytłumaczeniem podziału narodu na dwanaście pokoleń (plemion). Z samego dzieła wartymi wyróżnienia są: próba lojalności Abrahama, jego przymierze z Bogiem, sprzedanie Józefa do Egiptu, sen Faraona, przybycie braci Józefa do Egiptu i zmiana imienia Jakuba na Izrael.
Księgi Rodzaju nie należy traktować jako dzieła historycznego w stricte dzisiejszym tego słowa znaczeniu. Redagujący ją kapłani poddali teologicznej podania o charakterze ludowym, etiologicznym i pouczającym. Zawierają one pewne echa zdarzeń historycznych oraz wielowiekowego doświadczenia narodu Izraela, nie można ich jednak traktować jako swego rodzaju kroniki dziejów. Należy mieć bowiem zawsze na uwadze wyższy sens spisania Księgi Genesis, mianowicie teologiczne wyjaśnienie pewnych zjawisk zachodzących na świecie i w człowieku, oraz przywiązania całego narodu do wiary w Jedynego Boga. Tak rozumiana posiada ogromną wartość zarówno pod względem filozoficznym, jak też religijnym.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.