Hiob to główny bohater mądrościowej księgi Starego Testamentu o nazwie Księga Hioba. Zwany jest na jej łamach "najwybitniejszym człowiekiem wśród wszystkich ludzi Wschodu". Hiob to mieszkaniec ziemi Us, wyróżniają go prawość, bogobojność i unikanie zła. Mimo tych wszystkich przymiotów bohater dotknięty zostaje utratą majątku, rodziny oraz zdrowia. Siedząc na stercie gnoju, trawiony trądem, rozważa wraz z trzema swoimi przyjaciółmi powód tak wielkiej niedoli. W kulturze Hiob jest symbolem cierpienia niezawinionego i cierpliwego znoszenia niepowodzeń. Wielu biblistów widzi w nim również prefigurację Chrystusa - postać, której losy oraz podejście przybliżają zrozumienie ofiary Jezusa.
Niewiele wiadomo o wyglądzie Hioba. Posiadał on rozliczny majątek, dziesięcioro potomstwa i wielkie poważanie pośród ludzi. Można z tego wnioskować, co zgadzałoby się z potocznym sposobem przedstawiania tej postaci, że był mężczyzną o statecznym wieku. Ostatecznie dotyka go jednak trąd, pokrywając owrzodzeniem od głowy po palce u stóp. Sam Hiob opisuje swoje ciało jako zdegenerowane, z mięśniami przylegającymi do kości wystającymi dziąsłami.
Jak powiedziano, był to człowiek obdarzony znacznym majątkiem i posiadaniem. Jego rodzina liczyła żonę, siedmiu synów oraz trzy córki - wszyscy żyli ze sobą w zgodzie i biesiadowali wzajemnie w swoich domach. Oprócz rodziny Hiob posiadał również siedem tysięcy owiec, trzy tysiące wielbłądów, pięćset jarzm wołów, pięćset oślic i duża ilość służby. Określany był najwybitniejszym wśród wszystkich ludzi Wschodu, co przekładało się na estymę jego sąsiadów.
W wyniku działania diabła Hiob traci jednak cały swój dorobek - zwierzęta rozkradają okoliczne ludy, sługi zostały pozabijane, a na dzieci zawalił się dach domu. Tak liczne nieszczęścia spowodowały, że Hiob stał się pośmiewiskiem swoich sąsiadów i stracił całe ich poważanie. Pozostali przy nim jedynie żona (źle nastawiona do jego pokornej postawy) i trzej przyjaciele: Elifaz, Bildad i Sofar.
Postać Hioba dominują dwie jego cechy osobowości: bogobojność i pokora. Tekst biblijny podkreśla je od samego początku, nawet słowami samego Boga. W drugiej rozmowie z szatanem Stwórca określa Hioba mianem najbardziej prawego, bogobojnego, sprawiedliwego i unikającego zła człowieka na świecie. Udowodnił to, nie złorzecząc Bogu po żadnym z doznanych cierpień. Pokornie znosił kolejne ciosy, nawet śmierć dzieci oraz trąd. Co do rodziny, kochał ją bardzo. Dawał temu dowód, składając ofiary przebłagalne za dzieci niejako "na zapas", gdyż mogły obrazić Stwórcę myślą. Żony również nie odprawił, nawet gdy wyraziła sprzeciw jego pokornej postawie wobec przeciwności losu.
Rozmowa między nim, przyjaciółmi oraz młodzieńcem Elihu dowodzi przy tym dużej inteligencji i przenikliwości myśli Hioba. Sprawnie obala on kolejne argumenty za swoją winą w oczach Stwórcy, wyrażając przy tym wnikliwy osąd nad niedolą ludzkiego życia. Hiob uważa je za ciągłą walkę o przetrwanie, podobną doli najemnego żołnierza. Aby żyć, człowiek musi zmagać się z przeciwnościami losu, chociaż skazuje go to na ciągłe cierpienia. Na swoim przykładzie początkowo uważa również Boga za dawcę cierpienia niezawinionego - przestaje dostrzegać sens w tak ujętym losie, dostrzegając jedynie chaos zadawania człowiekowi bólu.
Z błędu wyrywa go młodzieniec Elihu, który stanowczo zaprzecza takiemu myśleniu. Dzięki jego słowom Hiob rozumie, że nie ma ludzi całkowicie sprawiedliwych i nawet on grzeszy pychą, myśląc tak o sobie. Cierpienie zaczyna również postrzegać jako wezwanie do nawrócenia, lekcję moralną i niezgłębioną tajemnicę Opatrzności. Dzięki temu jest na końcu utworu w stanie pojednać się ze Stwórcą poprzez własny akt skruchy. Zostają mu wtedy darowane nowy majątek, rodzina oraz zdrowie.
Hiob jako postać stanowi punkt wyjścia dla rozważań religijnych i filozoficznych, jakie podjęli redagujący tekst starożytni kapłani żydowscy. Zadawane ustami Hioba pytania o sens cierpienia oraz rolę Boga w jego istnieniu można analizować również dzisiaj, ponieważ są one ponadczasowe. Dlatego też postać Hioba, jako pokornie znoszącego przeciwności losu człowieka wiary, staje się ponadczasowym symbolem o wielkiej wadze kulturowej i cywilizacyjnej.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:24:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.