„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” to średniowieczne dzieło, którego autor pozostaje nieznany. Opowiada ono o spotkaniu tytułowego mistrza ze Śmiercią, która objawia mu się w swojej fizycznej postaci i odpowiada na jego pytania dotyczące jej pracy. Średniowieczny utwór realizuje założenia groteski - kategorii estetycznej, która charakteryzuje się połączeniem w dziele sprzecznych elementów, takich jak na przykład groza i komizm. „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” jest właśnie przykładem realizacji takiego połączenia.
Groteskę realizuje przede wszystkim opis wyglądu Śmierci oraz jej zachowania. Opiera się ona na kontraście pomiędzy obrazem Śmierci i jej zachowaniem. Opisana jest ona bowiem w sposób pełen grozy i napięcia, a jej pojawienie się wywołuje strach u mistrza Polikarpa, który pada przed nią na kolana. Śmierć przybiera bowiem w utworze postać rozkładających się zwłok kobiety, odzianych w chustę. Jej skóra jest żółta i pomarszczona, odkrywająca rozkładające się ciało. Kostucha pozbawiona jest nosa i zębów, a z jej oczodołów płynie krew. Dzierży ona także swój nieodłączny atrybut, czyli kosę.
Ten straszliwy wygląd zupełnie nie łączy się z kolei z zachowaniem Śmierci. Używa ona mowy potocznej, jest swojska, odpowiada Polikarpowi na pytania dotyczące jej pracy. Osobowość Śmierci zdaje się więc być prosta i bardzo ludzka. Chętnie dzieli się ze swoim rozmówcą anegdotami dotyczącymi ludzi, których życie zabiera. Ma ona także swój ulubiony aspekt pracy, jakim jest porywanie dusz grzeszników do piekła, co także jest wyjątkowo ludzkim aspektem jej osobowości. Połączenie straszliwego wyglądu Śmierci z jej zaskakująco zwyczajnym charakterem i sposobem bycia jest doskonałym przykładem realizacji groteski.
Kolejnym przykładem groteski w omawianym dziele jest kontrast obrazu Polikarpa i jego zachowania. Mistrz Polikarp przedstawiany jest bowiem jako wspaniały mędrzec i uczony, którego wiedza jest wyjątkowo rozległa. Ze wszystkich ludzi na świecie on zdaje się być jednym z tych, którzy są przygotowani do rozmowy ze Śmiercią i do bycia dla niej partnerem w tej dyskusji. Okazuje się jednak, że gdy Śmierć objawia się mistrzowi w swojej mrocznej postaci, to Polikarp staje się tak wystraszony, że zapomina o swojej wiedzy i pozycji. Pada przed Śmiercią na kolana i gdy mówi do niej, to twarz ma skierowaną prosto w ziemię. Dopiero Śmierć każe mu wstać.
Dodatkowo w utworze wielokrotnie podkreślana była niezwykła wiedza i mądrość mistrza Polikarpa. Tymczasem w trakcie spotkania ze Śmiercią, zadaje on jej pytania naiwne i oczywiste, nijak nie przystające do wiedzy wielokrotnie podkreślanej w utworze. Daje to efekt groteski - przedstawiony mistrz, pełen mądrości i doświadczenia, zadaje pytania, które równie dobrze mogłoby wymyślić dziecko. To kolejna realizacja tej kategorii w średniowiecznym dziele.
W „Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” odnaleźć można liczne realizacje groteski. Opiera się ona na podręcznikowym zestawieniu ze sobą sprzecznych elementów, takich jak komizm i groza. Użyta jest ona przy konstrukcji obydwu postaci, zarówno Śmierci, jak i mistrza Polikarpa. W przypadku Śmierci jest to kontrast groźnego wyglądu i ludzkiego zachowania, a w postaci Polikarpa zderzają się ze sobą jego podkreślana mądrość i naiwne zachowanie.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:24:03.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.