„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” to anonimowy, średniowieczny utwór, który powstał w okolicach roku 1463. Jak sam tytuł wskazuje, dzieło podejmuje problematykę śmierci i tego, co dzieje się wówczas z człowiekiem. Dzieło przedstawia ten temat za pomocą rozmowy dwóch postaci - mistrza Polikarpa, człowieka oraz Śmierci, która pojawia się przed nim jako kostucha.
Rozmowa Mistrza Polikarpa jest doskonałą realizacją jednego z popularnych średniowiecznych motywów, jakim był danse macabre - taniec śmierci. Było to zobrazowanie umierania jako tańca ludzi ze śmiercią - w kręgu tańczyli ze sobą przedstawiciele wszystkich stanów społecznych, a towarzyszyły im kościotrupy. Motyw ten ukazywał fakt nieuchronności śmierci oraz to, że jest ona sprawiedliwa i wszystkich ludzi traktuje w równy sposób. Nie obchodzi ją, czy ktoś za życia był zamożny czy biedny i czy piastował jakiś ważny urząd. Śmierć sprawiedliwie zabierze w końcu każdego, nikt nie może przed nią uciec. Taniec śmierci miał także uzmysłowić ludziom marność ich istnienia oraz fakt, że wszystko na świecie przemija i nie trwa wiecznie.
„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” jest właśnie literackim zobrazowaniem motywu danse macabre. Śmierć opowiada bowiem mistrzowi Polikarpowi o ludziach, których zabiera ona na tamten świat w trakcie swojej pracy. Z jej opowieści wynika, że nie oszczędza ona nikogo i zabiera dusze zarówno osób bogatych i wpływowych, jak i biednych ludzi żyjących w ubóstwie. Nie pomija nikogo, jest sprawiedliwa i nieuchronna w swym działaniu. Kończy życie osób starych, ale także i młodych. Nikt nie jest w stanie się przed nią ukryć, odnajdzie ona każdego. Tak jak w tańcu śmierci - ostatecznie wszyscy się tam spotkają.
Śmierć opowiada także w sposób satyryczny o ludziach, których spotyka. Wyjawia grzechy wszystkich, nie oszczędza nikogo, w jej opowieści pojawiają się zarówno nieuczciwi lekarze, karczmarze, przekupni sędziowie, ale także mnisi, plebani czy grube kobiety. Śmierć nie rozróżnia ludzi ze względu na ich pochodzenie czy wykonywaną profesję. Każdy z nich jest dla niej taką samą duszą do zabrania, wyznaje ona jednak, że szczególnie lubi prowadzić dusze grzeszników do piekła, gdzie odbywać oni będą swoją karę. To właśnie oni powinni szczególnie obawiać wizyty Śmierci, ludzie, którzy nie grzeszą trafią bowiem do innego miejsca.
„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” poszerza więc motyw tańca śmierci o aspekt etyczny i moralny - wszyscy są równi wobec śmierci, ale grzesznicy powinni z drżeniem wyczekiwać momentu, w którym zostaną przez nią rozliczeni ze swoich uczynków. W motyw danse macabre wpisuje się także opis wyglądu Śmierci - przerażającej kostuchy, której ciało ulega rozkładowi. W przedstawieniach tańca śmierci ludziom bardzo często towarzyszą bowiem szkielety, kościotrupy i zwłoki, co wzmaga nastrój grozy i przerażenia, jaki mu towarzyszy. Śmierć jest więc przedstawiona w sposób typowy i kojarzony z tym popularnym motywem. Zostaje zachowana zasada decorum.
Utwór „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” znakomicie wpisuje się zatem w średniowieczny motyw danse macabre i realizuje jego podstawowe założenie, jakim jest ukazanie śmierci jako nieuchronnej, a wszystkich ludzi jako równych wobec niej.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.