„Legenda o świętym Aleksym” jest utworem hagiograficznym (opisuje żywot świętego). Nie znana jest tożsamość autora, najpewniej przez średniowieczną tendencję do anonimowej publikacji utworów. Możliwe także, że podpis się nie zachował. Historia ta była popularna, o czym świadczą wersje z języka starofrancuskiego czy włoskiego. Oryginalnie pochodzi z Bizancjum, stamtąd do Europy Zachodniej przeniósł się kult tegoż świętego.
Święty Aleksy był jedynym dzieckiem Eufamijana i Aglijas, rzymskich arystokratów. Para była pobożna, przez brak własnych dzieci (niepłodność kobiety) dzielili się dobrami z ubogimi. Jako prawi ludzie byli kochani przez swoich poddanych. Ich cudem powite dziecko zostało wychowane w wierze, nade wszystko kochając Boga. Rodzice zapragnęli, aby dwudziestoczteroletni Aleksy wziął ślub, dlatego zgodnie z ich wolą poślubił Famijanę, księżniczkę. Mężczyzna pragnął jednak życia w ascezie, dlatego podczas nocy poślubnej opuścił żonę i postanowił prowadzić życie żebraka. W ten sposób chciał w pełni poświęcić się Bogu. Zabrał swoje kosztowności, które wraz z szatami rozdał biednym i odpłynął w nieznaną stronę. Wyrzekł się dóbr i zamieszkał pod bramą kościoła.
Za jego życia pojawiały się już przesłanki dotyczące jego świętości. W pewną mroźną noc Matka Boska zeszła z obrazu i przemówiła do klucznika, aby otworzył mu drzwi i pozwolił na schronienie się. Stał się przez to popularny, a słudzy jego ojca próbowali go odnaleźć. Nie chcąc zostać rozpoznanym oraz przez wzgląd na pokorną egzystencję, wyruszył w wieloletnią tułaczkę po Europie i Azji Mniejszej. Po latach znalazł się ponownie w Rzymie i zamieszkał pod bramą domu rodzinnego.
Gdy przeczuwał nadchodzącą śmierć, spisał swój żywot w liście, który ścisnął w dłoniach. W momencie śmierci wszystkie dzwony zaczęły dzwonić, a jego ciało wydawało cudowny aromat. Wszyscy, którzy mieli kontakt z jego ciałem podczas ceremonii pogrzebowych, zostali uzdrowieni. Wielu ludzi próbowało wyjąć z jego dłoni list, który trzymał, jednak było to niemożliwe. Dopiero gdy spróbowała tego Famijana, jego żona, która pozostała mu wierna i żyła w czystości, jej dotyk sprawił, że jego ręka się rozprostowała.
Święty pochodził z zamożnego rodu rzymskiego. Był dzieckiem pobożnych Eufamijana oraz Aglijas. Para przez lata nie mogła mieć dzieci, przez co swoje dobra rozdawali ubogim. Wielokrotnie zapraszali żebraków i biednych do swojego domu, gdzie ich karmili. Pragnęli oni jednak dziecka, dlatego dzięki modlitwom małżonków oraz ludzi, którym pomagali, udało się począć syna. Po narodzinach dziecka nadali mu imię Aleksy, które oznacza „obrońcę”.
Chłopak uchodził za jeszcze pobożniejszego i lepszego człowieka niż swoi rodzice. Również myślał o innych, a przez zaszczepioną w nim przez rodziców wiarę był bardzo pobożny. Słuchał się woli rodziców, dlatego mimo chęci zostania ascetą zgodził się na ślub z Famijaną, księżniczkę z cesarskiego rodu.
Ślub odbył się, jednak podczas nocy poślubnej Aleksy wyjawił swoje pragnienie. Kobieta, również głęboko wierząca, zgodziła się na pozostanie mu wierną oraz życie w czystości. Zwrócił jej pierścień ślubny i obiecał, że spotkają się w niebie. Tej samej nocy zabrał wszystkie swoje dobra i wyruszył w stronę Ziemi Świętej. W końcu wyszedł na brzeg w nieznanym sobie miejscu, gdzie rozdał kosztowności oraz swoje szaty. Postanowił prowadzić swoje życie pod bramą kościelną, gdzie czas spędzał na modlitwie. Jadł jedynie chleb i pił wodę, a lepsze pożywienie i ubrania oddawał biedniejszym od siebie.
Gdy starsi dowiedzieli się o ucieczce syna, bardzo posmutniał. Wydał majątek, aby odnaleźć swojego jedynego syna. Jego słudzy ruszyli w świat, trafili również do miejscowości, w której zamieszkał. Ze względu na wolę Boga oraz zmiany w wyglądzie, nie rozpoznali go. Eufamijan wpadł w rozpacz i nigdy nie pogodził się ze stratą dziecka. Gdy spotkali się, również nie rozpoznał syna, co było próbą wiary Aleksego.
Pewnej zimy nad Aleksym zlitowała się Matka Boska, która przyszła do klucznika i rozkazała mu dać schronienie. Doprowadziło to do jego popularności, przez co pokorny mężczyzna postanowił odejść w inne miejsce. Przez szesnaście lat przenosił się z miejsca na miejsce, a wokół niego działy się różne cuda. Pod koniec życia osiadł obok domu rodzinnego, w Rzymie. Była to kolejna próba jego wiary, gdy musiał słuchać płaczu rodziców, ubolewających nad stratą syna.
Aleksy czuł, że jego dni są policzone. Z tego powodu postanowił opisać swoje życie w liście, który zacisnął mocno w pięści. Gdy zmarł, w całym mieście rozbrzmiały dzwony kościołów, a wszyscy szukali przyczyny tego wydarzenia. Wiedzę na temat Aleksego posiadał od Boga młody chłopiec, który wskazał miejsce jego śmierci oraz powiedział, że jest to człowiek święty. Po śmierci z jego ciała unosiła się cudowna woń. Ludzie, którzy zbliżyli się do jego ciała, zostawali uzdrowieni. Kolejny cud wiążę się z listem, który zacisnął w ręce. Nikt nie potrafił otworzyć jego dłoni. Dopiero jego żona, Famijana, dotykając jego ramienia, rozprostowała mu rękę. Dzięki temu wszyscy poznali historię jego życia.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.