W czasach średniowiecza powstało wiele utworów należących do nurtu tak zwanej literatury parenetycznej. Tego typu dzieła cechują się przede wszystkim kształtowaniem i promowaniem wzorów związanych z przyjmowaniem i odgrywaniem określonych ról społecznych. Korzenie tego typu literatury sięgają do antyku. W średniowieczu literatura parenetyczna zawierała więc opisy cnót i ideałów, do osiągnięcia których powinien dążyć każdy człowiek w swoim życiu. Jednymi z promowanych w czasach średniowiecznych wzorów były postaci świętego i rycerza. W założenia te wpisuje się anonimowy, hagiograficzny utwór zatytułowany „Legenda o świętym Aleksym”. Jak sama nazwa wskazuje, sięga on do ideału żywota świętego, który powinien być naśladowany przez innych.
Święty Aleksy zapisał się w historii i w literaturze jako syn bogatych, rzymskich patrycjuszy, któremu niczego w życiu nie brakowało. Zamożna rodzina wybrała dla niego nawet odpowiednio urodzoną żonę. Święty Aleksy w dniu swojego ślubu porzucił swoją małżonkę i opuścił dom rodzinny, by wstąpić na drogę ascezy. Dobrowolnie zrzekł się wszystkich swoich przywilejów i nie skorzystał z możliwości przeżycia reszty swoich lat w spokoju i w dostatku, z żoną u boku. Zamiast tego zdecydował się na żywot ubogiego żebraka, który na dodatek umartwiał swoje ciało.
W ten sposób Aleksy dbał o swoje życie wewnętrzne, stawiał na rozwój duchowy i oddawał cześć Bogu, w którego wierzył bezgranicznie. Wszystko, co robił, miało mu zapewnić zbawienie po śmierci. Życie na ziemi było według Aleksego tylko stanem przejściowym, próbą przed życiem wiecznym, które było jego głównym celem. Skromność, bardzo surowa dyscyplina i ciągłe umartwianie się były dla świętego Aleksego sposobem na osiągnięcie jedności ze Stwórcą i jak najlepsze spełnienie jego oczekiwań względem człowieka.
„Legenda o świętym Aleksym” wpisuje się więc w nurt średniowiecznej literatury parenetycznej, ukazuje bowiem postać świętego, który swoim życiem daje przykład cnót i wzorów zachowań, do których każdy człowiek powinien dążyć. Życie Aleksego służyć wówczas mogło jako najlepszy przykład idealnego życia osoby wyznającej wiarę chrześcijańską. Aleksy wyznaczył pewien standard i ukazał innym drogę do zbawienia i świętości. Na podstawie jego losów można było nauczać innych na temat tego, jak powinni się w życiu zachowywać - pomagać biednym, odrzucać ziemskie przyjemności i skupić się na Bogu. Był on także przykładem tego, jak należy walczyć z ziemskimi pokusami i wystrzegać się ich, by nie zwiodły one człowieka na złą drogę.
Aleksy pokazywał, że tylko podporządkowanie się całkowicie woli Boga może zbawić człowieka i ocalić jego nieśmiertelną duszę. Stał się przykładem dla innych ludzi, pragnących zacząć praktykować ascezę i wejść na drogę świętości - mogli oni czerpać z życia Aleksego przykład i inspirację i patrząc na niego wzmacniać się w swoim postanowieniu.
„Legenda o świętym Aleksym” jest więc idealnym przykładem średniowiecznej literatury parenetycznej. Przedstawia ona bowiem wzór życia człowieka świętego, z którego inspirację mogli czerpać inni ludzie, pragnący żyć w sposób podobający się Bogu. Aleksy był bowiem idealnym przykładem świętego, którego całe życie zostało podporządkowane religii.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.