Dramat Stanisława Wyspiańskiego „Wesele” jest ceniony przede wszystkim ze względu na trafne ukazanie polskiego społeczeństwa przełomu XIX i XX wieku. Na uwagę zdecydowanie zasługują jednak również walory artystyczne dzieła. Wyspiański stworzył wizerunek Polaków mieszkających w autonomii galicyjskiej - pod zaborem austriackim. Łącząc ze sobą warstwę realistyczną i nadprzyrodzoną, autor opisał przywary krakowskiej inteligencji oraz chłopów z małopolskiej wsi Bronowice. Na uwagę zdecydowanie zasługuje tutaj artyzm, czyli kunszt twórcy w posługiwaniu się różnymi środkami literackimi. Oznacza to chociażby język, tworzenie postaci, opisywanie miejsca akcji, symbolikę czy przemyślaną konstrukcję akcji dramatu.
Dzieło zostało podzielone na trzy akty, na które składają się sceny. Akt I różni się od kolejnych, ponieważ przedstawione zostały w nim wydarzenia realistyczne. Wyspiański skupił się na relacjach między uczestnikami wesela, ukazał nieporozumienia mieszczan i chłopów. Pojawiają się elementy komediowe, ponieważ przedstawiciele różnych warstw społecznych nie mogą dojść do porozumienia, dotyczy to nawet pary młodej, wywodzącej się z całkowicie innych środowisk. W akcie II i III najważniejszą rolę odgrywają zdarzenia nadprzyrodzone, symboliczne, które ułatwiają zrozumienie przesłania utworu.
Mówi się, że „Wesele” ma tzw. kompozycję szopkową. Pary postaci pojawiają się, prowadzą dialog, a następnie są zastępowane przez kolejnych bohaterów. W ten sposób Wyspiański stworzył wizerunek wad i zalet Polaków wywodzących się z różnych warstw społecznych. Autor pozostawał krytyczny, ponieważ w błędach swoich rodaków dopatrywał się przyczyn ciągnącej się od ponad stu niewoli. Można więc powiedzieć, że dramat jest sądem nad Polakami.
W utworze zachowana została zasada trzech jedności: czasu, miejsca i akcji. Wydarzenia rozgrywają się w bronowickiej chacie podczas jednej listopadowej nocy na weselu poety i chłopki. Zachowana została również zasada jedności akcji, ponieważ wszystkie wydarzenia koncentrują się wokół wątku narodowo-wyzwoleńczego i przyczyn słabości Polaków.
W akcie I dominują elementy komediowe. Wyspiański przedstawił tutaj realistyczne zdarzenia, nie brakuje potyczek słownych między bohaterami. Pojawiają się liczne żarty, aforyzmy, ludowe powiedzenia i przysłowia. Autor inspirował się tutaj prawdziwymi rozmowami, które mógł usłyszeć goszcząc na weselu Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny.
W akcie II wydarzenia realistyczne zaczynają jednak ustępować zjawiskom nadprzyrodzonym. Pojawiają się postaci fantastyczne, takie jak Chochoł, Wernyhora, Stańczyk czy Upiór. Spotykają się z postaciami inspirowanymi realnymi postaciami, dlatego fantastyka przeplata się ze światem realnym. W akcie II i III znacznie znajdziemy znacznie mniej elementów komizmu, dzieło ma więcej cech tragedii, wszystko zmierza do upadku powstania, którego wywołanie zapoczątkował Wernyhora.
Wyspiański posłużył się również indywidualizacją postaci. Chłopi posługują się gwarą, do tego stopnia, że trudno zrozumieć niektóre ich wypowiedzi. Ich wypowiedzi są dosadne, a przez to realistyczne, można uwierzyć, że ci bohaterowie rzeczywiście wypowiadali się w taki sposób. Utrzymany został również rytm, ponieważ w utworze zdecydowanie dominuje ośmiozgłoskowiec. Dramat wyróżnia się więc muzycznością, a jednostajny rytm przełamują liczne powtórzenia.
Dla dramatu Wyspiańskiego charakterystyczna jest też dynamika. Nie brakuje tutaj kolorów, ludowej muzyki, wydarzenia dzieją się szybko, czytelnik może mieć wrażenie, że rzeczywiście znalazł się na wiejskim weselu. Wszechobecna jest jednak atmosfera grozy, a nawet najbardziej trywialne z pozoru rozmowy ujawniają przygnębiającą prawdę na temat Polaków.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.