Cechy dramatu Wyspiańskiego na przykładzie Wesela

Autorką opracowania jest: Adrianna Strużyńska.

„Wesele” to prawdopodobnie najwybitniejsze, a z pewnością najbardziej znane dzieło Stanisława Wyspiańskiego. Jest również doskonałym przykładem polskiego dramatu modernistycznego, nazywanego również dramatem symbolicznym. W dziele można znaleźć liczne cechy charakterystyczne dla literatury tej epoki.

Najważniejszym elementem dramatu modernistycznego jest symboliczna wymowa. W dziele Wyspiańskiego pojawiają się liczne symbole np. złoty róg, bronowicka chata, chochoł czy kaduceusz. W utworze postaci i wydarzenia realistyczne przeplatają się z fantastycznymi. Dzięki temu, autor mógł pełniej i bardziej czytelnie ukazać czytelnikowi prawdziwe przesłanie swojego dzieła. Doskonale wiemy, że intencją Wyspiańskiego nie było wyłącznie opisanie wesela miejskiego poety z panną ze wsi. Autor chciał przede wszystkim skłonić odbiorców do refleksji nad dalszym losem ojczyzny oraz wpływem ich postawy na sytuację Polski. Wydarzenia nadprzyrodzone i pojawiające się w chacie zjawy jeszcze pełniej ukazały wady i zalety Polaków, zarówno przedstawicieli miejskiej inteligencji, jak i chłopstwa.

Wyspiański twierdził też, że artysta powinien dążyć do syntezy sztuk. Oznacza to, że nie chciał ograniczać się do literatury, ale dążył do połączenia z malarstwem czy muzyką. W utworze pojawiają się więc tradycyjne polskie tańce, a na ścianach bronowickiej chaty wiszą obrazy. Muzyka odgrywa też kluczową rolę w kulminacyjnym momencie dramatu - Chochoł usypia zgromadzonych swoją pieśnią. Goście zajmują się obłąkańczym tańcem, przez co walka o wyzwolenie ojczyzny po raz kolejny zostaje przełożona na później.

Charakterystyczną cechą dramatu modernistycznego jest też ludowość. Artyści przełomu XIX i XX wieku bardzo często ulegali tzw. chłopomanii, czyli wręcz obsesyjnej fascynacji chłopstwem i życiem na wsi. Doskonałym przykładem jest tutaj ślub poety z chłopką, przedstawiony w dramacie Wyspiańskiego. Jak się jednak okazało, miejscy artyści często w ogóle nie rozumieli wiejskich obyczajów, które podobno tak kochali. W utworze obecne są jednak liczne przejawy ludowości. Autor opisał tradycyjne obrzędy weselne, a duża część bohaterów posługuje się gwarą małopolską, momentami trudną do zrozumienia dla czytelnika, który nie pochodzi z tego regionu. Poznajemy też sposób myślenia chłopów, tak różny od obyczajów miejskiej inteligencji.

„Wesele” ma też cechy dramatu narodowego. Gdy powstawało, Polska wciąż znajdowała się pod zaborami i nic nie zwiastowało zmiany tej sytuacji. Nic więc dziwnego, że artyści poruszali w swoich dziełach tematykę narodowo-wyzwoleńczą. Wyspiański przeanalizował w utworze potencjał drzemiący zarówno w chłopstwie, jak i miejskiej inteligencji. Jak się okazało, mieszkańcy wsi wyróżniali się siłą fizyczną, ale nie potrafili jej odpowiednio wykorzystać. Gdy przychodziło do działania, pogrążali się w bierności, bardziej przejmowali się sprawami materialnymi niż przyszłością ojczyzny. Mieszczanie uważali się za następców szlachty, ale podobnie jak swoi poprzednicy, nie byli w stanie poprowadzić narodu do walki za ojczyznę. Pogrążali się w dekadentyzmie, szukali ukojenia w romansach i pijaństwie.

Wyspiański nawiązał też do historii Polski: konfederacji targowickiej czy rabacji galicyjskiej. Zrobił to głównie, aby ukazać, jak przeszłość wpływa na teraźniejszość i kształtuje relacje między poszczególnymi warstwami polskiego społeczeństwa.

Dramat jest utrzymany w podniosłym tonie, stosownym do spraw narodowych, do których nawiązuje. Trudno nie dostrzec podobieństw między dziełami epoki modernizmu a romantyzmem, w którym artyści również nawiązywali do konieczności walki za ojczyznę i wykorzystywali elementy fantastyczne.


Przeczytaj także: Opisz sposób postrzegania wsi i chłopów przez inteligentów w Weselu

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.