Winston Smith to główny bohater powieści George’a Orwella pod tytułem “Rok 1984”. Stanowi on ucieleśnienie "prostego człowieka" i jego zmagań z systemem totalitarnym. Nie umiejący wymusić na sobie dwójmyślenia, mężczyzna cierpi przez świadomość egzystencji w horrorze dyktatury. W wyniku splotu okoliczności podejmuje jednak cichą walkę o własną wolność, miłość oraz prawdę. Niestety staje się ofiarą prowokacji, która ostatecznie wiedzie go do straszliwego Pokoju 101 Ministerstwa Miłości. Tam Winston Smith ponosi ostateczną klęskę, gdyż zostaje siłą zmuszony do dwójmyślenia i miłości do Wielkiego Brata.
Winston Smith ma około czterdziestu lat. Jest niewysoki, drobnej postury, niewyróżniający się z tłumu. Jasne włosy i rumiana twarz towarzyszą smutnemu spojrzeniu, inteligentniejszemu niż u większości członków Partii. Sam siebie określa jako człowieka niezbyt przystojnego. Od lat choruje na przewlekłe owrzodzenie prawej nogi, prawdopodobnie spowodowane jego stanem psychicznym. Ubiera się w granatowy kombinezon członka Partii Zewnętrznej. Po wydarzeniach z Pokoju 101 Winston roztył się, zaczął również dużo pić. Jest to manifestacją jego stanu psychicznego po czystce mózgu.
Psychicznie Winston to osoba zastraszona przez system, na skraju załamania. Mieszkając od małego na terenie Oceanii, wyuczył się skrytości oraz ostrożności w kontaktach z innymi ludźmi. Wyróżnia go przede wszystkim brak zgody na zakłamywanie prawdy przez Partię oraz potrzeba wolności. Winston początkowo nie zgadza się na przyuczenie do dwójmyślenia, bez którego jednostka oszaleje w systemie ciągle redagującym otaczającą rzeczywistość. Jednocześnie jednak pozwala sobie na niewielkie akty nieposłuszeństwa, a nawet odwagi, gdyż zakłada nielegalnie prywatny dziennik oraz wdaje się w romans z Julią. Kocha ją i to właśnie to ludzkie, autentyczne uczucie okazuje się elementem jego sprzeciwu wobec Wielkiego Brata. Winston ulega jednak torturom O'Briena, które całkowicie zmieniają jego osobowość. Pod koniec powieści kocha Wielkiego Brata, wyzbywa się uczucia do Julii oraz potrafi dwójmyśleć. Czasami jedynie topi resztki ludzkich odruchów w alkoholu. Wiadomo, że panicznie boi się szczurów.
Winston był członkiem Partii Zewnętrznej, pracującym dla Ministerstwa Prawdy. Jego zadaniem było redagowanie dawnych wydań czasopism, zgodnie z obecnie obowiązującą wykładnią systemu. Nie potrafił uwierzyć w poprawiane fakty, co wzmogło jego poczucie beznadziei i wyobcowanie. Prawdopodobnie mężczyzna urodził się jeszcze przed rewolucją, pamiętał bowiem spadające na Londyn bomby oraz czas sprzed kultu Wielkiego Brata. Matka i siostra zniknęły, gdy mały chłopiec błąkał się ze skradzioną chorej siostrze czekoladą. W dzielnicy proli kupuje on nielegalnie zeszyt, w którym postanawia pisać dziennik. Może to robić dzięki nietypowemu układowi mieszkania, które pozwala na kilka chwil uciec spod widoku teleekranu. Prowadzenie dziennika to jego odpowiedź na ciągłe fałszowanie rzeczywistości i myśli mieszkańców Oceanii przez system.
Podczas seansu Dwóch Minut Nienawiści Winston napotyka spojrzenie członka Partii Wewnętrznej, O'Briena. Dopatruje się w nim bratniego ducha, również dążącego do wolności. Dostrzega również Julię, młodą mechanik i członkinię Ligi Antyseksualnej. Oboje połączy wkrótce romans oraz nienawiść do Wielkiego Brata. Dzięki "pomocy" O'Briena zostają przyłączeni do tajemniczego Braterstwa - tajnej organizacji dysydentów. Z Księgi Goldsteina Winston dowiaduje się o zasadach działania systemu, aby móc go niszczyć od środka. Wszystko to jest jednak mistyfikacją urzędnika Partii. Smith zostaje złapany przez Policję Myśli i poddany torturom w Ministerstwie Miłości. Mają one na celu przeprogramowanie jego myślenia. Gdy zostaje skonfrontowany ze swoim największym strachem w Pokoju 101, ostatecznie wyrzeka się Julii. Tam też rodzi się ponownie, jako wzorowy obywatel Oceanii. Kocha Wielkiego Brata, jest podatny na dwójmyślenie. Swoje niepokoje oraz nawiedzające go czasami "fałszywe" wspomnienia matki topi zaś w dużych ilościach dżinu zwycięstwa. Tak więc, chociaż przeżywa, Winston Smith ponosi porażkę jako jednostka wolna i przestaje dążyć do prawdy.
George Orwell pragnął naszkicować postać Winstona Smitha jako prostego, niczym niewyróżniającego się człowieka. Z tej perspektywy bowiem chciał pokazać los jednostki w systemie totalitarnym i jej walkę o własną wolność. Winston jest więc postacią niepozbawioną słabości, nawet bezradną. Odsłania to jego proste, naturalnie przedstawione człowieczeństwo i pozwala czytelnikowi na utożsamienie się z postacią. Należy mu jednak oddać pewien hard ducha, jako nieliczny zauważa bowiem zniewolenie społeczeństwa i ostatecznie dopiero w Pokoju 101 ulega praniu mózgu. Koniec Smitha ukazuje tragizm losów człowieka w państwie totalitarnym. Poszukując prawdy oraz indywidualizmu ostatecznie ulega wszechobecnej ideologii, która jest przemocą na duchu i ciele. Trudno powiedzieć, czy Winston był z góry skazany na niepowodzenie, z pewnością jest jednak postacią tragiczną. Tym bardziej, iż posiada cechy każdego człowieka.
Aktualizacja: 2025-04-28 16:42:01.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.