Na przestrzeni wieków poezja służyła ludziom w różnych celach. Za jej pomocą twórcy zwracali uwagę na problemy społeczne, krytykowali działania rządzących lub zagrzewali naród do walki. Niekiedy jednak skłaniali się również do tematów zupełnie przyziemnych: związanych z codziennością, pięknem otaczającego ich świata oraz pochwałą prostego życia. Skupiali się na pozytywnych aspektach rzeczywistości. Przykładami tego typu dzieł są przede wszystkim wiersz „Ogród przedziwny” Leopolda Staffa oraz utwór Czesława Miłosza pod tytułem „Dar”.
Oba liryki powstały w zupełnie różnych epokach, Młodej Polsce oraz współczesności. Utwór Staffa napisany został w 1905 roku, a po raz pierwszy opublikowany w 1910 roku w tomiku poezji „Uśmiechy godzin”. Jest przykładem wiersza stroficznego o klasycznej, rytmicznej budowie. Z kolei dzieło Miłosza powstało w 1971 roku i weszło w skład wydanego w 1974 roku tomiku poetyckiego pod tytułem „Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada”. Ma ono stychiczną, ciągłą budowę i nie posiada rymów. W obu wierszach podmiot liryczny wypowiada się w pierwszej osobie liczby pojedynczej i opowiada o swoim życiu, z którego jest zadowolony. W przypadku utworu „Ogród przedziwny” osoba mówiąca staje się również przedstawicielem zbiorowości i mówi także w jej imieniu.
Zarówno Staff, jak i Miłosz, w wyraźny sposób podkreślają w swoich dziełach zadowolenie z obecnej sytuacji, w której się znajdują. W pozytywny sposób opisują otaczającą ich rzeczywistość oraz towarzyszący im stan emocjonalny. Przyjmują postawę pełną afirmacji i uwielbienia wobec własnego życia. Poeci w podobny sposób zwracają uwagę na piękno świata – odnajdują je w rzeczach zwykłych, codziennych, których prawdziwą niezwykłość nadaje ich punkt widzenia oraz nastawienie. W obu wierszach pojawia się motyw ogrodu jako podmiotu będącego jednocześnie punktem wyjściowym oraz centrum całych rozważań. Artyści wykorzystują go jednak w zupełnie odmienny od siebie sposób, skupiając się na innych jego aspektach. Dla Staffa jest on miejscem odpoczynku, w którym można wręcz zamieszkać, a dla Miłosza: przestrzenią, gdzie może swobodnie pracować i czerpać radość właśnie z tej czynności.
W utworze „Ogród przedziwny” podmiot liryczny opisuje tytułowy ogród, po którym się przechadza. Jest on przedstawiony w sposób realistyczny oraz bardzo dokładny. Poeta zwraca uwagę na szczególne piękno przyrody, którą zachwyca się osoba mówiąca. Wspomina o różach, których ciernie obwiązywane są lnem po to, by nikogo nie ranić oraz o solidarności ludzi, którzy wspólnie dbają o murawę ogrodu, aby nie zagościły w nim niepożądane osty. Miejsce to samo w sobie jest swego rodzaju metaforą ludzkiego życia.
Wszystkie niezwykłe rośliny są symbolem pozytywnych aspektów wynikających z egzystencji, a nieustannie próbujące przebić się na zewnątrz chwasty mają odzwierciedlenie w grzesznych uczynkach, które starają się zniewolić człowieka i doprowadzić go do ruiny. W wierszu pojawia się również wyraźne nawiązanie do filozofii franciszkanizmu, zakładającej życie zgodnie z naturą oraz uwielbienie dla całego świata. Podmiot liryczny wyraża to między innymi poprzez wyliczenie dobrodziejstw mieszczących się w obrębie cudownego miejsca, a także podkreślenie zaangażowania w dbanie o jego dobrą kondycję.
W nieco odmienny sposób do roli ogrodu podchodzi podmiot liryczny w wierszu „Dar”. Choć również jest to miejsce bardzo mu bliskie, swój czas w nim spędza zupełnie inaczej – w całości poświęcając się pracy, z której czerpie zarówno spokój, jak i radość. W przeciwieństwie do osoby mówiącej w utworze Staffa przebywa w tym miejscu całkiem sam, nie otaczają go inni ludzie, a jedynie kwiaty oraz niewielkie kolibry. Dzięki temu czuje się prawdziwie wolny i szczęśliwy. Ma czas, aby rozmyślać nad swoim życiem i wyzbyć się wszelkich negatywnych postaw czy uczuć. Miłosz nawiązuje do filozofii stoicyzmu, podkreślając postawę podmiotu lirycznego, który wprost mówi o swoim podejściu do życia: nie zazdrości, nie rozpamiętuje złych chwil, nie wstydzi się samego siebie ani nie czuje już bólu. Cieszy się z tego, co posiada, doceniając możliwości, jakie dostał od życia. Dzięki temu może być człowiekiem prawdziwie wolnym, a tym samym prawdziwie szczęśliwym.
Przedstawiony w wierszach wygląd ogrodu jest całkowicie różny. W utworze „Ogród przedziwny” przypomina on egzotyczny botanik, który okoliczni mieszkańcy mogą odwiedzać w każdej chwili. Rośnie nim między innymi krzew oliwny oraz kwitnące przez cały rok róże. Zamieszkują go ptaki, a także pszczoły, dla których przygotowane zostały specjalne ule. Pojawia się tu także wodotrysk. Całość współgra ze sobą, tworząc niezwykle malowniczy obraz wyjątkowego miejsca. W wierszu „Dar” ogród zdaje się być bardziej zwyczajny, jest prywatnym kawałkiem gruntu, który właściciel może do woli przekopywać i zmieniać. Posadzone w nim są kwiaty kaprifolium, czyli wiciokrzewu, a wkoło latają kolibry. Z ogrodu rozciąga się doskonały widok na morze i pływające po nim statki. Pod względem wizualnym miejsce to jest o wiele uboższe, jednak dla osoby mówiącej ma ono ogromną wartość.
Oba utwory w bardzo podobny sposób przedstawiają realia codzienności, która niesie ze sobą szczęście i wewnętrzny spokój. Za pomocą motywu ogrodu podkreślają piękno i harmonię, które osiągnęli w swoim życiu. Wiersze mają bardzo pozytywny, ale i melancholijny wydźwięk. Leopold Staff ukazuje ludzki żywot, przyrównując go do pięknego, bujnego ogrodu. Skupia się przede wszystkim na zachwycie pięknem przyrody, a tym samym ludzkiej duszy.
Czesław Miłosz podchodzi do tematu od nieco innej strony, ukazując ogród jako miejsce, gdzie człowiek może w pełni oddać się ukochanym czynnościom, których wykonywanie daje mu szczęście. Same kreacje ogrodów również się od siebie różnią, jednak łączy je nie tylko niezwykłe piękno przyrody, ale przede wszystkim szczególna rola, jaką odgrywają w życiu człowieka.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:24:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.