Podejście do życia i świata to kwestia indywidualna. Każdy człowiek ma swój własny system wartości, którym się kieruje. Czasem oparty jest on na religii, logice lub też filozofii, a niekiedy łączy to wszystko w jedną całość. Dwie różne postawy prezentują między innymi Jan Kochanowski w utworze „Pieśń IX” oraz Kazimierz Przerwa-Tetmajer w wierszu „Nie wierzę w nic”.
Oba dzieła powstały w zupełnie różnych epokach, renesansie oraz Młodej Polsce i w odmienny sposób ukazują podejście do życia oraz samego świata. Utwór Kochanowskiego, „Pieśń IX”, pochodzi z wydanego w 1586 roku, już po śmierci autora, zbioru pieśni. Wchodzi w skład drugiej części nazwanej „Księgi wtóre”. Jest przykładem liryki zwrotu do adresata. Z kolei wiersz Przerwy-Tetmajera, „Nie wierzę w nic”, powstał na przełomie XIX i XX wieku. Został wydany w 1891 roku w tomiku „Poezye”. Stanowi on przykład liryki wyznania. Na wydźwięk obu wierszy niezwykle duży wpływ mają właśnie epoki, w których one powstały. Zarówno dzieło Kochanowskiego, jak i Przerwy-Tetmajera wyraża światopogląd autora, który jest zgodny z panującymi w tamtym okresie nurtami filozoficznymi.
Największą i podstawową różnicą między obydwoma wierszami jest sposób, w jaki poeci podchodzą do życia, świata i wszystkiego, co z nim związane. Wynika on w głównej mierze z odmiennych doświadczeń, ale i wyznawanych przez autorów filozofii. Podmiot liryczny w utworze „Pieśń IX” jawi się jako dojrzały humanista, a zarazem stoik. Dostrzega i docenia on piękno otaczającego go świata, jednak nie zachwyca się nim w przesadny sposób. Nawołuje innych ludzi do zachowania umiaru w emocjach, a także do całkowitego podporządkowania się woli fortuny oraz samego Boga. Akceptuje swój los, ma świadomość, że może on w każdej chwili całkiem się odmienić, a człowiek nie ma na to wpływu. Jedyne, co może uczynić, to nie tracić nadziei na lepsze czasy oraz przyjmować radości jak i niepowodzenia z taką samą pogodą ducha.
Osoba mówiąca wchodzi również w rolę moralizatora. Doradza adresatom swoich słów przyjęcie podobnej postawy: pełnego zawierzenia się Bogu, życia zgodnie z naturą oraz akceptacji rządzących światem zasad. Kochanowski przez większą część swojego życia wyznawał niezwykle cenioną w renesansie filozofię stoicką. Kierował się jej zasadami i założeniami, starał żyć według jej zasad. W jego utworze pojawiają się również nawiązania do horacjanizmu i jego filozofii złotego środka.
Zupełnie inaczej jest w przypadku utworu Przerwy-Tetmajera. Osoba mówiąca w wierszu „Nie wierzę w nic” prezentuje całkowicie odmienną postawę dekadencką. Poddaje się negatywnym emocjom, przede wszystkim rozpaczy, zwątpieniu, ale też i furii. Bezpośrednio opisuje swój stan: „Nie wierzę w nic, nie pragnę niczego na świecie”. Życie pozbawione jest dla niej jakiegokolwiek sensu, a sama egzystencja, na wzór filozofii schopenhaueryzmu, przepełniona jest cierpieniem, od którego nie da się uciec.
Podmiot liryczny odrzuca postawę zaangażowania. Gardzi bezsensownym, w jego opinii, działaniem, które i tak nie przynosi żadnych skutków. Akceptuje swój los, bo wie, że nie ma od niego ucieczki. Porzuca wszystkie swoje plany i nadzieje. Jedyne, o czym tak naprawdę marzy to osiągnięcie Nirwany, która w tym przypadku jest tożsama ze śmiercią. Stanowi to pośrednie nawiązanie również do buddyzmu. Pesymistyczny wydźwięk utworu ma związek z niepokojem towarzyszącym schyłkowi wieku. Poeta doskonale oddaje towarzyszący mu klimat strachu i niepewności.
Pomimo wielu różnic w utworach można odnaleźć również podobieństwa w sposobie myślenia poetów. Obaj uważają, że człowiek nie ma wpływu na swój los. To nie on decyduje o swoim życiu i wydarzeniach, które będą miały w nim miejsce. Jedyne, co może zrobić, to biernie się mu poddać. Oba wiersze stanowią również przykład liryki refleksyjnej. Osoby mówiące wypowiadają się w pierwszej osobie liczby pojedynczej i snują refleksje nad własną postawą wobec świata. Zarówno utwór Kochanowskiego, jak i Przerwy-Tetmajera ukazują postawy charakterystyczne dla epok, w których ci poeci tworzyli. Odzwierciedlają ich podejście do życia i otaczającej ich rzeczywistości.
Oba wiersze zestawione są ze sobą na zasadzie kontrastu. W utworze Kochanowskiego pojawia się niezwykle optymistyczne, choć zarazem stoickie podejście do świata i jego pełna akceptacja, z kolei Przerwa-Tetmajer prezentuje postawę niezwykle pesymistyczną, pełną bólu i niechęci względem świata. Podczas gdy pierwszy nawołuje do zachowania spokoju i ograniczenia emocji, drugi bardzo intensywnie poddaje się negatywnym uczuciom. Renesansowy poeta wzywa do pełnego zawierzenia się Bogu, zaufania Mu, jednak młodopolski artysta całkowicie to odrzuca, neguje istnienie jakiegokolwiek bóstwa, ale też wszelkich innych wartości. Ich zupełnie różne postawy w głównej mierze wynikają z filozofii epok, w których obaj żyli. Podejście do życia niejednokrotnie zależy więc od charakterystyki czasów, w jakich przyszło żyć człowiekowi.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.