„Lilla Weneda” to dramat romantyczny Juliusza Słowackiego, stworzony w 1839 roku. Opowiada historię dwóch skłóconych ludów – Wenedów i Lechitów. Dramat stylizowany jest na mitologiczną przypowieść, a inspiracjami były mitologia celtycka, słowiańska i nordycka.
Jednym z bohaterów dramatu jest święty Gwalbert. Jest to chrześcijański duchowny, który mieszka w pustelni ze swoim sługą, Ślazem. Gwalbert to spokojny, bogobojny mężczyzna, który wierzy, że konflikt Wenedów i Lechitów można rozwiązać jedynie za sprawą Boga. Modli się więc do Bogurodzicy, by ta przyszła i objawiła się nad polem bitwy, godząc jednocześnie lud Wenedów i Lechitów.
Gwalbert początkowo jest przyjacielem Wenedów. Pomaga Lilli w negocjacjach z królem Lechem i królową Gwinoną. Dziewczyna prosi o uwolnienie swojego ojca z niewoli, a zakonnik pomaga jej, stając po stronie króla Wenedów. Król Lech jest skory do negocjacji z młodą Wenedką, tylko ze względu na duchownego, przed którym czuje respekt.
Gwalbert nie jest jednak idealnym zakonnikiem. Dokucza Ślazowi i traktuje niejako jak niewolnika. Zmusza go do wiary, której sługa ewidentnie nie chce przyjąć. Nakazuje też mężczyźnie, by biczował się razem z nim. Ślaz jest wściekły na Gwalberta za to, że ten go tak traktuje. Można powiedzieć, że Ślaz go nienawidzi i ma ochotę się zemścić na zakonniku.
Gwalbert jest bardzo łatwowierny i naiwny. Nietrudno go oszukać. Przykładem tego jest sytuacja w zamku, kiedy Gwalbert przybywa do ludu Lechitów. Przed wejściem zatrzymuje go Ślaz przebrany za rycerza Salmona. Ślaz oszukuje Gwalberta i nakazuje mu przebrać się na chwilę w zbroję rycerską. Kiedy Gwalbert to robi, Ślaz ucieka, zostawiając duchownego na łaskę króla Lecha, który chciał sprawdzić swojego rycerza w walce.
Król Lech odkrywa, że rycerz stojący przy wejściu do zamku to nie Salmon, a ktoś inny. Wtrąca więc Gwalberta do lochu, gdzie zakonnik ma czekać na śmierć wężową. Tam spotyka się z Lillą i jej ojcem, Derwidem. Obserwuje, jak dziewczyna karmi rodzice liliami, które miała wplecione we włosy. Po uwolnieniu ojca, Lilla prosi również o wolność dla Gwalberta.
Gwalbert odzyskuje wolność i przechodzi na stronę Lechitów. Oznacza to, że jest hipokrytą i zdrajcą, który wcześniej modlił się o zwycięstwo dla Wenedów, a teraz prosi Boga, by to Lechici wygrali wojnę. Chrzci także konających rycerzy króla Lecha, by ci po śmierci poszli do nieba i zaznali szczęścia w życiu duchowym.
Zakonnik jest bezsilny wobec wojny, która toczy się dookoła niego. Jest świadkiem przyjścia Bogurodzicy, która objawia się nad ciałami Leluma i Poleluma. Modli się do Maryi, by ta zaniosła pokój obu ludom i zakończyła wojnę.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.