Przedwiośnie jako powieść rozwojowa

Autorka opracowania: Adrianna Strużyńska.

Powieść Stefana Żeromskiego „Przedwiośnie” porusza tematykę polityczną, ale też przedstawia proces dojrzewania głównego bohatera, Cezarego Baryki. Z nastolatka staje się dorosłym mężczyzną. Przez dziesięć lat, opisanych w powieści, Baryka kształtuje własny system wartości, dojrzewając intelektualnie, patriotycznie i społecznie. „Przedwiośnie” można określić mianem Entwicklungsroman. Jest to niemieckie słowo, określające tzw. powieść rozwojową. Tego typu dzieło ukazuje proces dojrzewania bohatera i krystalizowania się jego osobowości na tle politycznym i obyczajowym epoki.

Cezary Baryka jest bohaterem dynamicznym. Z niedojrzałego, wpływowego nastolatka zmienia się w mężczyznę, potrafiącego samodzielnie myśleć i odłączyć się od tłumu. Mimo młodego wieku, Baryka przeszedł przez wiele trudnych doświadczeń, które go ukształtowały. Wielokrotnie zmieniał swój światopogląd pod wpływem kolejnych wydarzeń i spotykanych ludzi.

Jego relacje z rodzicami również ewoluowały. Jako nastolatek, Cezary obawiał się wyłącznie ojca. Gdy Seweryn został powołany do wojska, Baryka zaczął sprawiać problemy wychowawcze. Nie szanował swojej matki, która była patriotką i przeciwniczką rewolucji. Dopiero gdy Jadwiga podupadła na zdrowiu, Cezary zaczął jej pomagać i doceniać codzienny wysiłek. Po śmierci matki, chłopak często odwiedzał jej grób i bardzo za nią tęsknił.

Relacje Cezarego z ojcem również były skomplikowane. Bohater ucieszył się, gdy odnalazł Seweryna, ale też czuł się przez niego zobowiązany do powrotu do Polski. Nie rozumiał patriotyzmu ojca. Po jego śmierci czuł się osamotniony, ale też oszukany, ponieważ opowieści o szklanych domach okazały się nieprawdą. Baryka musiał dojrzeć, aby zrozumieć swoich rodziców i motywy, które kierowały ich postępowaniem. Podczas pobytu w Nawłoci, Cezary zaangażował się w relacje z kobietami. Odkrył w ten sposób nową stronę swojej osobowości. Okazał się zazdrosnym i porywczym kochankiem. Gdy jednak Laura wyszła za mąż i odmówiła odnowienia romansu, z godnością skupił się na sprawach narodowych.

Stopniowo zmieniały się także poglądy polityczne bohatera. Początkowo, Cezary bezkrytycznie popierał rewolucję. Był młody i wpływowy, dlatego uwierzył w populistyczne hasła. Gdy jednak na własne oczy zobaczył jej okrucieństwo, zaczął zmieniać zdanie. Podczas pobytu w Warszawie, Baryka toczył długie dyskusje z patriotą Gajowcem i komunistą Lulkiem. Stopniowo kształtowała się jego tożsamość narodowa. Polska przestała być dla Cezarego mityczną krainą, o której niczego nie wie. Zaczął martwić się o przyszłość ojczyzny. Jego poglądy były połączeniem komunistycznych postulatów równości oraz patriotycznej chęci reform. Baryka dorósł do samodzielnego myślenia. Nie powtarzał bezmyślnie cudzych opinii, ale analizował je i wyrażał własne poglądy.

Przemiany polityczne odegrały w życiu bohatera kluczową rolę. Urodził się w czasach, gdy rzeczywistość dynamicznie się zmieniała. Młodemu człowiekowi łatwo było popaść w radykalizm. Baryka został ukształtowany przez wczesną śmierć rodziców, rewolucję w Baku, pobyt w Nawłoci oraz dyskusje z ludźmi, posiadającymi zdecydowane poglądy. Główny bohater stał się mężczyzną, pełnym młodzieńczego entuzjazmu, ale też posiadającym mądrość życiową.


Przeczytaj także: Na podstawie analizy fragmentu Przedwiośnia skonfrontuj wyobrażenia komunistów o idealnym porządku społecznym z ukazanym w powieści autentycznym obrazem rzeczywistości rosyjskiej w czasie trwania rewolucji w Baku

Aktualizacja: 2022-08-11 20:23:12.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.