Leopold Staff, fot: autor nieznany, źródło: Wybór Poezyi Leopolda Staffa, polona.pl
Utwór Leopolda Staffa „Orędzie” został wydany w zbiorze „W cieniu miecza” w 1911 roku. Autor jeszcze bardziej zwrócił się w stronę klasycyzmu oraz powrócił do wątków nietzscheańskich. Jednocześnie zainteresował się codziennością, ceniąc ją bardziej, niż wzniosłe idee.
Spis treści
Wiersz ma budowę regularną, typową dla klasycystów. Składa się z czterech pięciowersowych strof. Został napisany jedenastozgłoskowcem. Pojawiają się rymy, ale ich układ różni się w zależności od zwrotki (abbaa abaab abaab ababa).
Wiersz należy do liryki podmiotu zbiorowego, podmiot liryczny wypowiada się w imieniu całego społeczeństwa, które chce poprowadzić. Pojawiają się więc czasowniki w pierwszej osobie liczby mnogiej („podnieśmy”, „dajmy”). Osoba mówiąca jest pełna akceptacji, wobec przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. W utworze zastosowano paralelizmy składniowe, wszystkie strofy zaczynają się od błogosławieństwa, skierowanego do teraźniejszości, tego co nie istnieje, rzeczy znanych i nieznanych.
Warstwa stylistyczna utworu jest rozbudowana. Pojawiają się metafory („dajmy mu z ognia i krwi żywej chrzest”, „w niem śpi dumna zdobycz dusz”) oraz porównania („dłoń nań położy, jak bliznę na ranę”). Zastosowano również personifikacje („wiosną wywodzi gleba czarnoziema”, „o czem nie mogła martwa zima śnić”, „albowiem Czasu wielkiego moc groźna, co kryje w dalach swych wszelką przemianę dłoń nań położy, jak bliznę na ranę”), epitety („gleba czarnoziema”, „Czasu wielkiego moc groźna”), a także powtórzenia („co jest, niech piękne będzie, bowiem jest”).
Podmiot liryczny wygłasza tytułowe orędzie, które stanowi manifest jego światopoglądu. Akceptuje rzeczywistość, nazywa ją piękną. Wszystko co istnieje, zasługuje na docenianie, ponieważ każdy człowiek, istota, roślina, czy przedmiot nie powstały bez powodu. Nikt nie wie, jaka będzie przyszłość i co przyniesie, z pewnością nie zmieni jednak przeszłości. To, co się wydarzyło, jest nieodwracalne. Człowiekowi pozostaje pogodzić się ze wspomnieniami i żyć z konsekwencjami swoich decyzji. Osoba mówiąca nakłania, aby wziąć odpowiedzialność za swój los i ukształtować teraźniejszość w odpowiedni sposób, aby móc nazwać ją piękną. Człowiek powinien dawać życie swojemu otoczeniu za pomocą ognia i krwi, czyli swojej siły i energii.
W drugiej strofie, podmiot liryczny stwierdza, że należy chwalić również to, czego nie ma. Człowiek nie zna przyszłości, dlatego nie wie, co kiedyś powstanie. Należy optymistycznie myśleć w przyszłość, ale nie można ograniczać się do marzeń. Nie mają one najmniejszego sensu, o ile nie są poparte działaniem.
Osoba mówiąca podkreśla, że świetlana przyszłość czeka osoby, które mają silnego ducha oraz sprawne ręce. Aby coś osiągnąć, należy włożyć w to wysiłek. Jest to nawiązanie do nietzscheańskiej woli mocy, czyli pragnienia życia, zdolności przezwyciężania trudności oraz zachowywania kontroli nad swoimi emocjami. Każda żywa istota posiada wolę mocy, ale u niektórych jest ona słabsza, niż u innych. Osoby silne, prędzej czy później, zbiorą plony swoich wysiłków.
Następnie, osoba mówiąca błogosławi to, co jest znane. Należy doceniać wszystko, co otacza człowieka, ponieważ upływ czasu zmienia cały świat. To, co jest brane za oczywiste i niezmienne, za jakiś czas bezpowrotnie przeminie. Nikt nie jest w stanie w pełni poznać natury rzeczywistości, ponieważ wszystko wokół wciąż się zmienia.
W ostatniej strofie, osoba mówiąca chwali wszystko, co jest nieznane. To właśnie świadomość własnych ograniczeń i chęć nowych odkryć popycha ludzkość do przodu. Duma nie pozwala człowiekowi stać w miejscu. Od wieków prowadzone są badania naukowe, organizuje się wyprawy w nieznane zakątki świata, aby osiągnąć korzyści i podbić nowe ziemie.
Podmiot liryczny jest przekonany, że dla odważnych zdobywców nigdy „nie zabraknie mórz”. Człowiek zawsze będzie chciał się rozwijać i dokonywać nowych odkryć, ponieważ świat wciąż się zmienia. Podmiot liryczny stara się dodać czytelnikom odwagi i uświadomić, że każdy jest odpowiedzialny za własny los, kształtując swoją teraźniejszość i przyszłość.
Aktualizacja: 2024-06-27 21:45:19.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.