Kochankowie, Pierre-Auguste Renoir, 1875
Utwór Rafała Wojaczka „Prośba” jest erotykiem, pełnym czułości i wysublimowania. Przedstawia monolog kobiety, skierowany do ukochanego mężczyzny. Obnażenie ma w wierszu charakter fizyczny oraz duchowy.
Spis treści
Wiersz jest zbudowany regularnie, składa się z dwóch pięciowersowych strof. Został napisany trzynastozgłoskowcem. Pojawiają się rymy, ale ich układ jest nieregularny.
Utwór należy do liryki inwokacyjnej, podmiot liryczny zwraca się do mężczyzny, z którym łączy go bliska, intymna relacja. Zastosowano więc apostrofy („zrób coś”, „jeszcze nie być tam mogłeś”, „choć nie wierzę, by mógł być ktoś bardziej otwarty dla Ciebie niż ja jestem”). Osoba mówiąca to kobieta, pragnąca, jak najbardziej otworzyć się na ukochanego. Nagromadzenie czasowników w trybie rozkazującym, dodaje wypowiedzi podmiotu lirycznego dynamiki („zrób”, „otwórz”, „rozbierz”). Osoba mówiąca chce nakłonić mężczyznę do działania i przejęcia inicjatywy.
Warstwa stylistyczna wiersza nie jest rozbudowana. Pojawiają się metafory („ostatni listek wstydu już dawno odrzuciłam i najcieńsze wspomnienie sukienki także zmyłam”, „już w ostatni por skóry tak dawno mi wniknąłeś”), epitety („najcieńsze wspomnienie”, „ostatni por”), a także anafory, trzy wersy rozpoczynają się od spójnika „i”.
Panująca w utworze atmosfera czułości i bliskości, wyraźnie kontrastuje z poetyką, typową dla twórczości Wojaczka. Poeta często posługiwał się ostrym, odważnym słownictwem, które miało szokować czytelnika. Wojaczek umieszczał w swoich utworach liczne wątki związane z buntem przeciwko światu. Poeta czerpał z naturalizmu i turpizmu, stosował brutalny język. Jego twórczość oraz burzliwe życie, zdominowane przez chorobę psychiczną i alkoholizm, doprowadziły do nadania mu tytułu współczesnego poety wyklętego. Zmiana w stylistyce i słownictwie może wynikać z wcielenia się w rolę kobiety. Podmiot liryczny nie jest mężczyzną, nie można utożsamiać go z Wojaczkiem. Utwór nie epatuje wulgarnym słownictwem oraz szokującymi obrazami poetyckimi.
Osoba mówiąca to delikatna kobieta, która chce wyrazić swoje oddanie ukochanemu. Utwór ma erotyczny charakter, ale przedstawia namiętność w łagodny, wysublimowany sposób. Podmiot liryczny i adresata utworu łączy nie tylko fizyczna bliskość, ale też duchowa więź. Zastosowanie metafor sprawia, że wypowiedź osoby mówiącej jest uniwersalna i przedstawia naturę relacji damsko-męskich.
Wiersz skupia się wokół czynności seksualnych, rozbierania się, prowadzącego do cielesnego zbliżenia. Mają charakter dosłowny oraz metaforyczny. Nagość to nie tylko pozbycie się ubrań, ale przede wszystkim noszonych masek, zachowywanych pozorów. Kobieta nie chce niczego udawać, zamierza pokazać mężczyźnie, jaka jest naprawdę. Obnażenie się to ujawnienie swojej prawdziwej natury. Wymaga znacznie większej odwagi, niż pokazanie nagiego ciała. Przełamanie fizycznego wstydu jest łatwiejsze, niż wyjawienie wszystkich tajemnic, które przez lata się ukrywało.
Osoba mówiąca wie, że jest dla ukochanego kimś wyjątkowym, ponieważ pokazuje całą siebie, nie tylko fizycznie, ale przede wszystkim, duchowo. Podmiot liryczny chce zwrócić uwagę mężczyzny na swoje wnętrze, które jest jeszcze piękniejsze, niż ciało. Osoba mówiąca wierzy, że jest jedyną kobietą w życiu adresata utworu. Nie wierzy, że mógł być tak blisko z inną partnerką. Zdobywa się na odwagę, aby pokazać swoje najczystsze i najprawdziwsze oblicze. Prośba o rozebranie to metafora poznania prawdy o drugim człowieku. Kobieta pragnie, aby partner skupił na niej całą swoją uwagę. Wiersz nawiązuje do biblijnego rozumienia erotyki, zgodnie z którym kontakt seksualny ma charakter poznawczy.
Podmiot liryczny chce być jeszcze bliżej mężczyzny, chociaż wydaje się to niemożliwe. Kobieta oddała już swojemu kochankowi wszystko, ale wciąż pragnie więcej. Osoba mówiąca chce doznać całkowitego zespolenia z mężczyzną. Ta prośba nie ma jednak wyłącznie charakteru fizycznego, ale przede wszystkim duchowy. Cielesne zbliżenie symbolizuje połączenie dusz. Zmysłowość pozwala dotrzeć do rzeczywistości ponadnaturalnej.
Proces rozbierania się i fizycznego zbliżenia otwiera przestrzeń metafizyczną. Podmiot liryczny dociera do sensu ludzkiego istnienia, którym jest miłość, nierozerwalnie połączona z namiętnością. Trudno powiedzieć, czy całkowite duchowe zjednoczenie dwojga ludzi jest możliwe. Być może nie, ale samo dążenie do jak największej bliskości ma sens. Nawet jeśli zjednoczenie z ukochanym nie będzie całkowite, próby jego osiągnięcia dają szczęście i poczucie bliskości.
„Prośba” jest jednym z najbardziej intymnych wierszy Wojaczka. Seksualność zostaje ukazana w delikatny, pozbawiony wulgarności sposób. Podmiot liryczny stwierdza, że bliskość nie jest wyłącznie zrzuceniem ubrań. Najważniejszą rolę odgrywa duchowe połączenie, ukazanie swojej prawdziwej osobowości, ze wszystkimi jej wadami. Uczucie między kobietą i mężczyzną zostaje pokazane w erotyczny, ale też subtelny sposób.
Aktualizacja: 2024-07-01 13:00:39.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.