Jan Brzechwa, fot: Archiwum Fotograficzne Władysława Miernickiego, Narodowe Archiwum Cyfrowe
Duża część twórczości Jana Brzechwy została skierowana do najmłodszych. Do wierszyków dla dzieci należy również utwór „Znaki przestankowe”. W humorystyczny sposób zapoznaje on czytelnika z zasadami polskiej interpunkcji.
Spis treści
Wiersz jest dosyć długi, składa się z ośmiu strof o różnej ilości wersów. Najdłuższa zwrotka jest siedmiowersowa, a najkrótsza liczy zaledwie jeden wers. Naprzemiennie pojawiają się wersy ośmio- i dziewięciozgłoskowe. W całym utworze zastosowano rymy parzyste.
Wiersz należy do liryki pośredniej, podmiot liryczny jest obiektywnym obserwatorem wydarzeń. W utworze pojawia się, aż dziewięciu bohaterów. Są nimi tytułowe znaki przestankowe: kropka, znak zapytania, przecinek, wykrzyknik, dwukropek, myślnik, cudzysłów, średnik i nawiasy. Osoba mówiąca oddaje w części utworu głos bohaterom lirycznym, pojawiają się elementy dialogu.
Warstwa stylistyczna wiersza jest dosyć rozbudowana. Zgodnie z tematyką, ważną rolę odgrywa interpunkcja. Pojawiają się niedopowiedzenia, sygnalizowane przez wielokropki („Bo beze mnie nie ma zdania...”, „A bez znaku zapytania?...”, „Bez przecinka nie ma zdania...”, „Bez średnika nie ma zdania...”). Obecne są też pytania retoryczne („A bez znaku zapytania?”) oraz wykrzyknienia („Niezły komik, niezły zbytnik!”, „Ale jestem wykrzyknikiem!”, „Zamykamy całe zdanie! Koniec! Kropka! Odpoczynek!”). Pojawiają się epitety („różne znaki”, „cni panowie, zacne panie”). Kluczową rolę pełnią personifikacje, znaki przestankowe zachowują się w sposób, typowy dla ludzi.
Utwór opisuje abstrakcyjną sytuację - kłótnię znaków przestankowych. Każdy z nich oczywiście uważa, że jest najważniejszy i oczekuje potwierdzenia od pozostałych. Jako pierwszy, głos zajmuje dwukropek. Jest przekonany, że najczęściej pojawia się w tekstach. Nieśmiało wtrąca się znak zapytania, który ze względu na pełnioną funkcję nie ma pewności i siły przebicia. W końcu potrafi wyłącznie zadawać pytania, a nie stanowczo wyrażać swoje poglądy.
Do kłótni włącza się również cudzysłów, ponieważ twierdzi, że bardzo często pojawia się w wierszach. Utwór Brzechwy stanowi potwierdzenie tej tezy, ponieważ faktycznie cudzysłów służy do cytowania wypowiedzi kolejnych bohaterów. Przecinek uznaje to za złośliwość w swoją stronę, w końcu to on pojawia się w każdym zdaniu.
Jako kolejny do kłótni włącza się wykrzyknik, który ze względu na pełnioną przez siebie funkcję, wypowiada się w stanowczy, agresywny sposób. Łatwo wpada w irytację, próbuje stwarzać pozory skromności, ale w rzeczywistości chce zdominować grono znaków przestankowych. Myślnik jest zasmucony sprzeczką, ale zachowuje milczenie, w przeciwieństwie do średnika, który twierdzi, że musi pojawić się w każdym zdaniu.
Kres kłótni kładzie dopiero kropka, co wydaje się logiczne, ponieważ to ona kończy zdanie. Sprowadza do pomocy dwa nawiasy i nakazuje spokój. Zdanie zostaje zamknięte przez kropkę, ale swoje zdanie musi jeszcze wtrącić przecinek, znany ze skłonności do przerywania. Zachowanie znaków przestankowych podczas kłótni ma silny związek z funkcjami, które pełnią w zdaniu.
Aktualizacja: 2024-06-26 09:09:47.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.