Czesław Miłosz, fot: Autor nieznany, Lustra i reflektory, Aleksander Janta, 1982, via Wikimedia Commons
Utwór Czesława Miłosza „Wiara” opisuje jedną z cnót teologicznych w zwyczajnym, codziennym życiu. Według poety wiara jest ufnością, przekonaniem, że wszystko co istnieje na świecie jest potrzebne i konieczne. Nierozerwalnie wiąże się z cierpieniem, które udowadnia, że wiara jest prawdziwa.
Spis treści
Wiersz „Wiara” wchodzi w skład tryptyku i jest powiązany z utworami „Nadzieja” i „Miłość”. Tryptyk stanowi punkt kulminacyjny cyklu „Świat (Poema naiwne)”. Cykl ma formę poematu, składającego się z dwudziestu krótkich, rymowanych utworów, które mogą być odczytywane również samodzielnie. Powstał w 1943 roku i stanowi próbę ucieczki od brutalnej rzeczywistości II Wojny Światowej.
Cykl „Świat (Poema naiwne)” jest przeniesieniem do krainy dziecięcej arkadii. Poeta wspomina miejsca gdzie spędził dzieciństwo, swoich rodziców i podkreśla znaczenie elementarnych wartości. Cykl został wydany w 1945 roku jako część tomu „Ocalenie”. Kontrastuje z obecnymi w zbiorze katastroficznymi wizjami wojny i Holocaustu. W momencie powstania utworu „Wiara” trwała II Wojna Światowa, miliony ludzi traciły życie. Żołnierze ginęli w walkach, a kobiety, dzieci i seniorzy w bombardowaniach czy obozach koncentracyjnych. W takiej rzeczywistości łatwo było stracić wiarę, odrzucić wartości chrześcijańskie.
Poeta przypomina w wierszu, że sens wiary polega właśnie na zachowaniu jej w trudnych czasach. Tryptyk „Wiara”, „Nadzieja” i „Miłość” nawiązuje do „Hymnu do Miłości” pochodzącego z Listu św. Pawła do Koryntian.
Utwór jest zbudowany regularnie, składa się z dwóch sześciowersowych strof. Został napisany jedenastozgłoskowcem, średniówka zazwyczaj pojawia się po piątej sylabie. Pojawiają się rymy, ale ich układ jest nieregularny (abcddc efgffh).
Wiersz należy do liryki bezpośredniej, w drugiej strofie podmiot liryczny ujawnia swoją obecność. Świadczy o tym zastosowanie odpowiednich zaimków („i nasz, i kwiatów cień”). Osoba mówiąca wypowiada się w imieniu zbiorowości wszystkich ludzi. Poeta nie ujawnia żadnych informacji na temat tożsamości podmiotu lirycznego. Z pewnością jest to człowiek zastanawiający się nad znaczeniem najważniejszych wartości w codziennym życiu, starający się postępować w moralny sposób. Ze względu na tematykę, wiersz można zaliczyć do liryki refleksyjnej.
Utwór został napisany prostym językiem, pojawia się niewiele środków poetyckich. Obecne są przerzutnie oraz epitety („wody rzeczne”, „długie cienie”).
Podmiot liryczny prezentuje postawę ufności i akceptacji świata razem ze wszystkimi jego złymi stronami. Osoba mówiąca dostrzega nawet najmniejsze elementy swojego otoczenia i wie, że ich istnienie nie jest bezcelowe. Nie przypisuje człowiekowi nieograniczonej wiedzy i kontroli nad rzeczywistością. Ludzie mogą nie rozumieć przyczyny dramatycznych wydarzeń, ale muszą się z nimi pogodzić.
Wszystko na świecie ma swój cel, ale nie zawsze jest on jasny dla człowieka. W pierwszej strofie, podmiot liryczny upomina czytelnika, aby nie dał się ponieść pogoni za nowością, zmianami znanej rzeczywistości. Podmiot liryczny akceptuje świat taki jakim jest. Człowiek wierzący powinien doceniać każdy drobiazg i ufać Bogu, uznając ustalony przez niego porządek świata za właściwy. Marzenia i ucieczka od rzeczywistości niczego nie zmieniają, życie na świecie wciąż toczy się swoim niezmiennym rytmem.
W drugiej zwrotce, osoba mówiąca nakłania do zachowania pokory. Posługuje się metaforą kamieni, które symbolizują problemy sprawiające ból. Buntowanie się przeciwko cierpieniu nie ma sensu, ponieważ niektóre zjawiska istnieją, aby czynić ludzką egzystencję trudniejszą. Kamienie powstały, żeby ranić nogi człowieka. Taki sam jest cel wszystkich trudności i kłopotów. Bunt nie ma żadnego sensu, ponieważ człowiek odgrywa we wszechświecie niewielką rolę, nie jest w stanie niczego zmienić.
Podmiot liryczny nie uznaje ludzi za najdoskonalsze boskie stworzenia. Stawia wszystkie istoty na równi, człowiek, drzewo i kwiat rzucają cień, różnią się od siebie mniej niż mogłoby się wydawać. Zdolność do rzucania cienia świadczy o możliwości życia, które jest dla osoby mówiącej wartością samą w sobie.
Aktualizacja: 2024-06-26 16:39:29.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.