Ruiny zamku w Bałakławie – interpretacja

Utwór „Ruiny zamku w Bałkławie” napisany przez Adama Mickiewicza powstał podczas jego podróży w 1826 roku i należy do sonetów krymskich. Tytuł wiersza pochodzi od zniszczonej budowli, leżącej na Krymie. Kiedyś zamek był ozdobą tego miejsca, niestety teraz jego ruiny wyglądają „jak czaszki olbrzymie” i nikt o nich nie pamięta. Wiersz mówi o przemijalności, który jest charakterystycznym motywem literatury romantyzmu. Ukazuje nietrwałość ludzkiej historii, kultury, cywilizacji, potęgi i chwały, jak i wieczność przyrody. Podejmuję problematykę egzystencjalną. Podmiot liryczny jest podróżnikiem, obserwatorem, opowiada zdarzenia z własnej perspektywy, co podkreśla użycie pierwszej osoby liczby pojedynczej. Nie wędruje on jednak sam „szczeblujemy na wieżycę!”. Jest ukryty, ale w pewnym momencie się ujawnia „szukam herbów śladu”. Występuje liryka pośrednia.

Opis autora jest subiektywny, widać, iż pisząc ten sonet Adam Mickiewicz był pod wpływem silnych emocji. Możemy wyczuć tutaj wzburzenie „o niewdzięczny Krymie!”, wynikające z przemijalności chwały i wdzięczności. Sytuacja liryczna przedstawia się tak, że podmiot liryczny wspomina dawną świetność zamku, widzi, że czas i rośliny przejęły nad nim kontrolę.

Autor pokazuje nam sceny, gdy zwiedza zwaliska głazów, które kiedyś były piękną budowlą pełną ludzi. W pierwszej strofie obrazem poetyckim są ruiny zamku, które znajdują się na górze, mieszkają w nich gady lub źli ludzie „człowiek podlejszy od gadu”. W drugiej obrazem jest poszukiwanie herbu i znalezienie napisu imienia sławnego bohatera. W trzeciej jest wspomniany Grek budujący zamek, walczący Włoch, odmawiający modlitwę muzułmanin. W ostatniej obrazem są sępy, które oblatują ten plac.

Po zamku, który kiedyś strzegł i zdobił Krym pozostały same ruiny, które uświadamiają, że nic nie jest wieczne oprócz przyrody. Wszystko, co osiąga człowiek jest niestałe. Jego budowle z biegiem czasu przestają istnieć, zawładnięte, zamieszkiwane przez naturę. Jego chwała przemija, nawet o wielkich bohaterach się zapomina. Ludzie zapominają, nie odwiedzają miejsc nie tak dawno dla nich, ich przodków ważnych. Imię znanego wojownika, wyrytego na skale, oplata bluszcz. Zamek zbudowany przez Greków, zawładnięty przez Włochów, potem muzułmanów, teraz powoli przestaje istnieć. Tylko czas teraz decyduje jak długo budowla się utrzyma. Dzieło człowieka odchodzi w niepamięć, a wieczna natura trwa. Natura jest doskonała, trwa wiecznie i jest niezależna od nikogo i niczego. Doskonałość jej jest tłem kontrastującym z dorobkiem historycznym człowieka. „Dziś sępy czarnym skrzydłem oblatują groby”- fragment ten ukazuje wyższość natury nawet nad śmiercią człowieka.

Gatunkiem literackim jest sonet, który nawiązuje do prądu artystycznego, jakim był romantyzm. Konwencją estetyczną jest kontrast (doskonała natura do przemijalnego dorobku człowieka). Nastrój wiersza jest nostalgiczny, refleksyjny, melancholijny.

Sonet posiada konstrukcję stylistyczną opisową. Jest trzynastozgłoskowcem. Zbudowany jest zgodnie z wyznacznikami sonetu, czyli dwóch tetrastychów, które mają funkcję opisową i dwóch tercetów, które niosą refleksje. Pierwsze dwie strofy posiadają rymy okalające abba, trzecia strofa cbb, a czwarta cbc. Wiersz jest nieregularny sylabotoniczny. Czas jest linearny.

Głównym słowem kluczem w utworze jest ruina. Motyw ruin, podejmowany w samym tytule jak i utworze, jest jednym z elementów krajobrazu romantycznego, ma znaczenie frenetyczne, oznacza upadek, koniec, nietrwałość. Jest świadectwem przemijalności ludzkiej historii, kultury, cywilizacji. Innym motywem jest zamek, symbol bogactwa i władzy, który w tym wypadku jest tylko marną ruiną. Funkcją tych motywów jest ukazanie przemijalności wytworów człowieka, które kiedyś oznaczały przepych i pewność. Te dwa motywy znajdują się w przestrzeni górskiej, która jest symbolem pamięci, dobra, trwania. Góry odczytywane są w kategorii grozy. Ich funkcją jest budowanie krajobrazu gotyckiego, kojarzenia z monumentalnością i tajemniczością. Słowem kluczem jest również Krym, dzięki niemu wiemy, gdzie znajduje się dane miejsce. Innym znakiem kulturowym a zarazem elementem sakralnym jest „pieśń namaza”, czyli inaczej salat- modlitwa muzułmanów odmawiana pięć razy dziennie.

Mickiewicz posługuje się środkami stylistycznymi takimi jak: epitety „połamane zwaliska”, „niewdzięczny Krym”, „czaszki olbrzymie”, które mają na celu zobrazowanie, ukazanie stosunku wypowiadającego do danego przedmiotu. Wykrzyknienia, które dynamizują i wyróżniają emocje. Metafory „narzucał żelaza”, porównania „Dziś sępy (...) oblatują groby, / Jak w mieście, które całkiem wybije zaraza”, których funkcją jest zobrazowanie. Uosobienia „niewdzięczny Krymie”, „gad mieszka”, które potęgują dramaturgię. Hiperbole „wojsk postrachem” służą wyolbrzymieniu. Ponadto utwór zawiera między innymi personifikację zamku i natury „zdobiły cię i strzegły”, która posiada funkcję obrazowania. Wszystkie te środki pomagają stworzyć dramatyczny nastrój, podkreślić ruinę zamku.

W sonecie następuje dynamizacja tekstu, poprzez opis poszukiwań herbów, razem ze swym przewodnikiem, bądź z nami. Zdania są wielokrotnie złożone, następuje nagromadzenie czasowników, a wydarzenia odbywają się w czasie teraźniejszym, na oczach czytelnika.

Autor nawiązuje do stylu orientalnego, który był charakterystyczny dla tekstów romantycznych inspirowanych kulturą wschodnią. Występuje taki orientalizm jak „Krym”, „Grek”, „Italczyk”, „Mongoł”, „pieśń namaza”, „sęp”, „ateńskie ozdoby”. Opis jest plastyczny, występuje kult wielkości, zmetaforyzowane opisy, patos.

Mickiewicz używa wielu orientalizmów, porównań, metafor, epitetów, występują znaki kulturowe. Posługuje się motywem ruin i przemijalnością. Utwór głosi prawdę, przesłanie, zawiera myśl filozoficzną. Ukazuję, że egzystencja ludzka jest marnością. W świecie występuje nie trwałość wytworów człowieka jak i pamięci o nim. Natura jest siłą, jest wieczna, trwała, nieprzemijająca, jest świadkiem ludzkiej historii, trwałym znakiem wielkości Boga.

Interpretacja wiersza Ruiny zamku w Bałkławie

Interpretacja stworzona przez: olala7

W zbiorze „Sonety krymskie” znajduje się 18 utworów, które nie zostały uporządkowanie zgodnie z trasa podróży Mickiewicza. Poetycka podróż zaczyna się na stepie, a kończy na górze Judah. Autor poprzez sonety prezentuje uczucia i emocje, jednak nie w sposób bezpośredni. Obrazy natury służą do ukazania wnętrza podmiotu lirycznego. Tak też jest w opisywanym tutaj sonecie, mówiącym o budowli znajdującej się w Bałakławie.

W wierszu „Ruiny zamku w Bałakławie” mamy ukazaną zniszczoną budowlę, leżącą na Krymie. Kiedyś zamek był ozdobą tego miejsca, niestety teraz jego ruiny wyglądają „jak czaszki olbrzymie”. Autor pokazuje nam sceny gdy zwiedza zwaliska głazów, które kiedyś były piękną budowlą pełną ludzi. Sonet zdecydowanie narzuca nam myśli poety, widzimy w nim refleksje na temat przemijania, kruchości rzeczy materialnych, wyższości natury. Najlepiej mówią o tym dwa wersy „Co było wojsk postrachem, w zapomnieniu drzymie, Obwinione jak robak liściem winogradu”. Nikt już nie pamięta bohaterów którzy tutaj żyli, nikt nie potrzebuje takiej pamięci. A wyryte w kamieniu napisy zostały zasłonięte przez rozrastającą się roślinność.

Zamek ten przed wiekami zbudowali Grecy, jednak później zdobyli go Włosi, a na koniec znalazł się w arabskich rękach. Ostatnim jego właścicielem jest chyba czas, z którym budowla toczy nierówną walkę, i przegra ją, jeżeli już w niej nie poległa. Bo według poety „Dziś sępy czarnym skrzydłem oblatują groby; ( ) wiecznie z baszt powiewają chorągwie żałoby”. Opis autora jest subiektywny, widać, iż pisząc ten sonet Adam Mickiewicz był pod wpływem silnych emocji. Możemy wyczuć tutaj wzburzenie („o niewdzięczny Krymie!”), wynikające z przemijalności rzeczy materialnych.

Jeżeli chodzi o konstrukcję sonetu, jest on wierszowany, początkowe dwie strofy poprzez rymy okalające ABBA, trzecia zaś ma układ CDD, a ostatnia CDC. Utwór zawiera między innymi personifikację zamku i natury („zdobiły cię i strzegły”), hiperbole czy porównania („jak w mieście ”). Następuje dynamizacja tekstu, poprzez opis poszukiwań herbów, razem ze swym przewodnikiem, bądź z nami. Zdania są wielokrotnie złożone, następuje nagromadzenie czasowników, a wydarzenia odbywają się w czasie teraźniejszym, na oczach czytelnika. Podmiot liryczny przez większą cześć wiersza jest ukryty, ujawnia się tylko w wersie „Szczeblujemy na wieżycę! Szukam herbów śladu”.

Trzeba pamiętać, iż całe „Sonety krymskie”, są obrazem subiektywnym, Mickiewicz użył swojej wyobraźni do opisania części Rosji taką, jaką jest według niego, jaka jest w połączeniu z wspomnieniami z Litwy. Czytając wiersz „Ruiny zamku w Bałakławie” odnosi się wrażenie, iż poeta główny nacisk kładł na przemijalność, charakterystyczny motyw literatury romantyzmu. Bo, to dzieło człowieka odchodzi w niepamięć, a wieczna natura trwa. W miejscach, gdzie niegdyś tętniło życie „Dziś sępy czarnymi oblatują groby; Jak w mieście, które całkiem wybije zaraza, Wiecznie z baszt powiewają chorągwie żałoby”.

---

Przeczytaj także: Lilije - streszczenie, interpretacja, plan wydarzeń

Aktualizacja: 2024-06-26 17:05:05.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.