Narracja auktorialna - definicja, przykłady

Narracja to sposób przedstawienia wydarzeń w utworze przez autora. Podstawowy podział narracji zależy od tego, czy jest ona prezentowana z perspektywy jednego z uczestników wydarzeń (co najczęściej łączy się z elementem pierwszoosobowym), czy z wielu perspektyw (narracja polifoniczna), czy też z perspektywy wszechwiedzącego obserwatora wydarzeń, który wnika również do umysłów bohaterów. Jedną z nich jest narracja autoktorialna. 

  • Narracja autoktorialna - definicja
  • Narracja autoktorialna - przykłady
  • Narracja autoktorialna - definicja

    Narracja autoktorialna oznacza, że wydarzenia utworu są prezentowane w sposób maksymalnie obiektywny. Znane są liczne punkty widzenia, wiedza na temat akcji nie jest prezentowana jedynie z perspektywy konkretnej osoby, a wielu bohaterów. Narrator autoktorialny będzie wszechwiedzący, zna także wszystkie uczucia, pragnienia czy też myśli bohaterów dzieła. Łączy się z narracją trzecioosobową, która wymaga stosowania czasowników w trzeciej osobie liczby pojedynczej (lub ewentualnie mnogiej). Taki rodzaj narracji dominuje w literaturze pozytywistycznej i późniejszej, wcześniej stawiano bardziej na narrację personalną. 

    Jak rozpoznać narrację autoktorialną?

    Po pierwsze, narracja autoktorialna jest także trzecioosobowa. Jest to istotna cecha, która pozwala na samym początku wykluczyć utwory epickie o narracji pierwszoosobowej. W kolejnym kroku należy rozważyć, czy prezentowane przez narratora bohatera skupiają się na perspektywie jednego, konkretnego bohatera, czy też są prezentowane w sposób bardziej obiektywny, rzetelny. Jeśli uznajemy, że wydarzenia są prezentowane obiektywnie i z wielu perspektyw, można stwierdzić, że utwór jest przykładem narracji autoktorialnej. Jeśli nie, zapewne jest to narracja personalna (Ważne: te dwa typy mogą wystąpić razem w ramach jednej powieści, mimo że są swoimi przeciwieństwami, jednak nigdy w ramach mniejszych części, np. tomów, rozdziałów, np. Lalka Bolesława Prusa).

    Narracja autoktorialna - przykłady

    Najbardziej znanym i rozpoznawalnym przykładem narracji autoktorialnej w polskiej literaturze jest Lalka Bolesława Prusa. Pozytywistyczna powieść realistyczna zawiera obiektywne opisy sytuacji z perspektywy wielu bohaterów, Stanisława Wokulskiego, a także Izabeli Łęckiej lub wielu innych bohaterów. W utworze występują też fragmenty narracji personalnej, wprowadzane w ramach Pamiętniku starego subiekta, gdzie zapisywane są uwagi i spostrzeżenia Ignacego Rzeckiego.

    Stefan Żeromski jest autorem, który w swoich powieściach stosował wielokrotnie narrację autoktorialną. Występuje ona zarówno w Przedwiośniu opisujących losy Cezarego Baryki, jak i w Ludziach bezdomnych, które skupiają się na przypadku Tomasza Judyma, warszawskiego lekarza.

    Współcześnie coraz więcej autorów decyduje się na ten typ narracji. Spotykany jest w dziełach należących do literatury popularnej, jak i pięknej (np. utwory Olgi Tokarczuk, polskiej noblistki).


    Czytaj dalej: Kim był człowiek zlagrowany? Cechy, przykłady w literaturze

    Ostatnia aktualizacja: 2023-08-12 12:06:24