Pająk – interpretacja

Utwór pochodzi z tomu "Wachlarz" wydanego w 1927 roku, zapoczątkowującego drugi okres twórczości Marii Pawlikowskiej - Jasnorzewskiej. Znamienny dla tego okresu jest odwrót od koncepcji dobrotliwego Boga, zakłopotanego własymi dziełami (Jak na przykład w wierszu "Szarotka") W tym utworze jednak odnajdujemy element z wcześniejszego okresu. Autorka przedstawia tu świat widziany oczami kobiety, ale także oczami filozofa.Kobiety - bo arachnofobia jest jedną z typowo kobiecych przypadłości, można nawet powiedzieć, że stworzenie jakim jest pająk mogło by być urzeczywistnieniem kobiecych lęków.

Na samym początku podmiot liryczny stawia pytanie: "I jakże kochać ziemię na której są pająki i Stwórcę, w którego głowie sen o pająku się błąka? Bóg nie jest więc ukazywany zupełnie tak, jak na przykład w "Niebieskich migdałach" czy "Różowej magii" Podmiot liryczny odkrywa, że Bóg znany i kochany jako stwórca tego co dobre i piękne jest także stwórcą tego co wydaje się nam brzydkie, co budzi lęk, czego istnienia nie potrafimy wytłumaczyć, uzasadnić kryterium przydatności. Jednocześnie podmiot liryczny stawia w wątpliwość stwierdzenie jakoby istota taka jako Idea koniecznie musiała pochodzic z niebaNastępnie pyta:A nuż gdzie w niebie lub piekle spotkami Ideę Pająka" I tu widzimy właśnie wcześniej zasygnalizowane przeze mnie spojrzenie z punktu widzenia filozofa. Nietrudno tu zauważyć nawiązanie do teorii Idei Platona, która mówi, że wszystko co znajduje się w świecie zmysłowym ma swój odpowiednik w świecie Idei, a tak właściwie to każda rzecz zmysłowa jest odpowiednikiem jakiejs Idei z tego względu, że w świecie Idei jest bytem a w świecie zmysłowym ma byt zapożyczony. Podmiot liryczny na pewno zdaje sobie sprawę z tego, że jego dusza zgodnie z powyżej wspomnianą teorią przsebywala kiedys, przed przybraniem empirycznego kształtu w świecie Idei. Idea oznacza tyle co dobro i piękno samo w sobie, podmiot liryczny dziwi się więc: Jak mogło by byc możliwe spotkanie Idei Kobiety z Ideą Pająka w piekle?Czy możliwe więc, by istniała jakaś inna siła sprawcza?

Następnie mamy do czynienia z opisem pająka charakterystycznym dla autorki, unaoczniającym wygląd stworzenia przez zastosowanie techniki zbliżeń, tworzącym coś w rodzaju "mikrokosmosu". Podmiot - kobieta chce jakby obejrzeć przez mikroskop oddzielnie każdą część stworzenia, które budzi w niej taki lęk - sama myśl o szczecinie na jego nodze "odwłoku jak tłuste serce" i "gnieździe oczu mnogich" przeraża podmiot liryczny do tego stopnia, że nagle ze strachem zadaje sobie kolejne pytanie - zastanawia sie co by bylo gdyby spotkała to stworzenie gdzieś w świecie Idei i tak się go przestraszyła, że nie urodziłaby się nigdy więcej.

Można ten temat potraktować bardzo poważnie, ale można również spojrzeć na całość z przymrużeniem oka... Jak? Po prostu uznać, że całość w rzeczywistości może byc niczym więcej jak... zwykłą autoironią!

---

Przeczytaj także: Miłość (Wciąż rozmyślasz. Uparcie i skrycie) interpretacja

Aktualizacja: 2024-06-26 17:21:56.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.