„Fantazy” to dramat pisany wierszem, którego autorem jest Juliusz Słowacki. Dzieło nie ukazało się jednak za jego życia, a poeta nie zdołał go ukończyć przed śmiercią. Tekst przedstawia losy tytułowego Fantazego Dafnickiego, który pragnie poślubić Dianę. Ona z kolei kocha Jana, powstańca listopadowego. Jej ręka jest jednak przedmiotem transakcji między Fantazym a Respektami, którzy tym małżeństwem chcą spłacić swoje długi.
Dramat „Fantazy” skupia się wokół historii zaledwie kilku postaci, ale często uznawany jest za dramat o społeczeństwie polskim. Bohaterowie reprezentują bowiem najważniejsze grupy obecne w polskim społeczeństwie XIX wieku, które Słowacki doskonale znał i obserwował. „Fantazy” zawiera w sobie analizę oraz krytykę tych warstw społecznych.
Jak Słowacki ukazuje polskie społeczeństwo w swoim dramacie? Przede wszystkim pojawiają się w nim przedstawiciele szlachty oraz chłopstwa. Do pierwszej grupy należą hrabiostwo Respektowie, Fantazy Dafnicki, Idalia i Rzecznicki. Chłopstwo reprezentuje Jan, ubogi kosynier. To on walczył z bronią w ręku o niepodległość Polski podczas powstania listopadowego, a także o wyzwolenie chłopstwa spod wpływu ziemiaństwa, za co został zesłany na Syberię. Tam buntował rosyjskich chłopów, co doprowadziło do wcielenia go do armii carskiej. Diana natomiast, choć jest córką arystokratów, pozostaje szczerą i prostą dziewczyną, która prawdziwie kocha Jana, a nie bogatego Fantazego.
Arystokracja jest ukazana jako grupa ludzi zakłamanych i pełnych hipokryzji. Fantazy pozuje na romantyka i poetę, choć nikt nie widział jego twórczości, a on sam nie żywi uczuć romantycznych wobec Diany. Chce jedynie kupić jej rękę jako formę rozrywki. Hrabiostwo Respektowie gardzą ubogim Janem, żyją złudzeniem własnej wyższości, choć faktycznie stoją na skraju bankructwa i zmuszeni są sprzedać rękę córki, by spłacić długi. Ich wywyższanie się to jedynie poza i efekt fałszywego obrazu własnego statusu. Nad wszystkimi góruje Fantazy, który bezrefleksyjnie wydaje olbrzymią kwotę tylko po to, by kupić sobie żonę.
Jan, przedstawiciel chłopstwa, ukazany jest jako człowiek szczery, prawy i odważny, walczący o wolność oraz godność własną i innych. To właśnie dzięki temu zyskuje szczerą i prostą miłość Diany – uczucie prawdziwe, naturalne i wzniosłe.
Słowacki dostrzega zatem wady społeczeństwa polskiego i w „Fantazym” przedstawia jego szczegółowy portret. Jednocześnie autor nie ogranicza się do krytyki – wskazuje także, że wśród powszechnej obłudy istnieją jednostki dobre i szlachetne. W ten sposób tworzy złożony obraz Polski epoki romantyzmu.
Aktualizacja: 2025-11-07 18:08:51.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.