„Imię róży” to powieść kryminalna autorstwa Umberta Eco, której akcja rozgrywa się w pewnym anonimowym włoskim opactwie. W klasztorze dochodzi do serii tajemniczych śmierci, a młody Adso wraz z franciszkaninem Wilhelmem z Baskerville muszą odkryć, co za nimi stoi. Chociaż fabuła skupia się na zagadce zbrodni, Eco przy okazji podejmuje złożoną i interesującą problematykę.
Spis treści
Akcja powieści rozgrywa się w klasztorze, a główni bohaterowie to duchowni i mnisi. Nie dziwi więc, że problematyka istoty wiary stanowi jeden z głównych wątków dzieła Eco. Wiara jest podstawą życia wszystkich bohaterów – poświęcają się jej na każdym kroku. W dziele pojawiają się między innymi franciszkanie oraz delegacja papieża. W tle wspomniana zostaje również postać Jana XXII, który niezbyt chlubnie zapisał się w historii. Eco porusza także kwestie doktryn i dogmatów, a także upartego przekonania, że pogląd na wiarę danej osoby jest jedynym słusznym i to właśnie on powinien być wyznawany. Wiara nie jest tu więc kierunkowskazem w życiu, lecz narzędziem opresji i manipulacji – sposobem wpływania na innych, by postępowali zgodnie z oczekiwaniami. Ponadto Eco ukazał Kościół jako instytucję rozdartego wewnętrznymi konfliktami. Bohaterowie mają ukształtowane światopoglądy religijne – przykładowo Jorge uważa, że chrześcijanin nie powinien się śmiać, gdyż Jezus nie mówił o tym w Piśmie Świętym. Swoje przekonania Jorge narzuca innym, doprowadzając w ten sposób do kolejnych tragedii, aż wreszcie do zniszczenia całego opactwa. Dla bohaterów religia jest sprawą nadrzędną, której całkowicie się poświęcają, jednak jej istota pozostaje dla nich tajemnicą – dążą więc do odkrycia jej prawdziwej natury.
W klasztorze i w całym Kościele nieustannie ścierają się ze sobą różne stronnictwa, a mnisi próbują dostać się na najbardziej atrakcyjne stanowiska. Problematyka sporu o władzę i przywileje jest więc w tekście bardzo wyraźna. Władza okazuje się atrakcyjna nawet dla osób duchownych – mieszkańcy klasztoru rywalizują między sobą, by zająć lepsze pozycje i cieszyć się przywilejami. Dawna rywalizacja ukształtowała też mnicha Jorge i jego podejście do życia, co ostatecznie zakończyło się tragedią. Brutalną siłę uosabia inkwizycja w osobie Bernarda Gui. To pokazuje, że pokusa posiadania wpływów i władzy jest obecna również w kręgach kościelnych, gdzie duchowni naśladujący Chrystusa powinni być wolni od tego typu słabości. Władza jest jednak zawsze pociągająca, o czym świadczy choćby nieustanna rywalizacja mnichów o stanowisko bibliotekarza.
Autor poświęcił wiele miejsca miłości i jej prawdziwej istocie, co widać między innymi w rozważaniach młodego Adso. Zastanawia się on nad formami miłości duchowej i fizycznej oraz nad grzechem, jaki się z nimi wiąże. Adso próbuje zrozumieć, gdzie przebiega granica między nimi i jak to możliwe, że jedna z nich jest potępiana, skoro obie wydają się równie dobre i przyjemne. Są to rozważania nad chrześcijańskim pojmowaniem miłości oraz nad tym, co religia uznaje za grzech, a co dopuszcza w swoich ramach.
Umberto Eco porusza również problematykę związaną z mistyką i środowiskami duchowymi. Stara się odkryć, jaka jest ich prawdziwa natura i czy za mistyką, która ma wzniosły charakter, nie kryją się w istocie przyziemne spory o władzę, przywileje i bogactwa, niegodne duchownych. Poruszona zostaje także kwestia sekt i fanatyzmu oraz okrucieństwa inkwizycji, która pod pozorem szerzenia wiary dopuszczała się straszliwych zbrodni.
Oprócz głębokiej i złożonej tematyki duchowej oraz mistycznej w dziele pojawia się też problematyka powieści kryminalnej i zagadka kolejnych śmierci, którą należy jak najszybciej rozwiązać. Czytelnik dzięki temu może wciągnąć się w porywającą akcję i wraz z bohaterami próbować odkryć, kto stoi za kolejnymi zbrodniami.
Aktualizacja: 2025-10-20 13:30:21.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.