„Warszawianka” to jeden ze znanych dramatów, których autorem jest Stanisław Wyspiański. Dzieło to miało swoją prapremierę w roku 1898. Wyspiański przedstawił w nim historię rozgrywającą się na tle jednej z najważniejszych bitew powstania listopadowego, która miała miejsce w roku 1831.
„Warszawianka” to przede wszystkim komentarz do wybuchu, przebiegu, a także klęski, jaka spotkała powstanie listopadowe. Wyspiański już samym tytułem nawiązuje do pieśni Kazimierza Delavigne’a zatytułowanej właśnie „Warszawianka”. Jej tekst opowiada o dniu chwały, kiedy to walczących spotka triumf albo śmierć. Słowa te podkreślają w dramacie atmosferę niewiary w gronie zgromadzonych w dworze arystokratów, generałów i dowódców trwającego powstania, którzy upatrują w kolejnych wydarzeniach działania jakiejś niezbadanej siły wyższej, rządzącej zarówno człowiekiem, jak i jego historią.
Akcja utworu toczy się w dniu bitwy o Olszynkę Grochowską, czyli dwudziestego piątego lutego 1831 roku. Wyspiański przedstawia wydarzenia ze sztabu generała Józefa Chłopickiego, który stacjonował wówczas w Dworku Grochowskim. Oprócz niego pojawiają się w dramacie także inni generałowie powstania listopadowego — Józef Skrzynecki i oficerowie sztabowi. Ukazana jest również perspektywa dwóch dziewcząt, których narzeczeni brali udział w walkach o Olszynkę Grochowską.
Najbardziej charakterystyczną postacią dramatu jest bez wątpienia stary Wiarus — żołnierz zmęczony, przychodzący prosto z bitwy, zabłocony i zachlapany śniegiem. Stanowi on kontrast dla dobrze ubranych i eleganckich dowódców, którzy nie widzieli pola walki, lecz bitwę spędzali w salonie dworu. Wiarus to prosty żołnierz, ale jego postawa reprezentuje faktyczną walkę wyzwoleńczą, która kompromituje zgromadzonych generałów, dyskutujących o niezgłębionym losie, choć nie brali udziału w walkach. W dramacie występuje również zestawienie pokolenia napoleonidów ze straceńczymi romantykami, którzy zupełnie inaczej wyobrażają sobie walkę o wyzwolenie ojczyzny i są gotowi na znacznie większe poświęcenia. W dziele panuje nastrój tragizmu, spotęgowany kolejnymi tragicznymi wydarzeniami.
W „Warszawiance” ważną rolę odgrywają także rekwizyty, takie jak na przykład popiersie Napoleona. To czytelne odniesienie do pewnych wartości, które wyznaje Chłopicki. Nie wierzy on w powodzenie powstania, za to wciąż żyje przeszłością, gdy zwyciężał pod sztandarami Napoleona. Jego wyobrażenie o walce nie jest zatem adekwatne do współczesności, kiedy to wojska polskie giną w tragicznej i z góry skazanej na porażkę bitwie o wolność narodu. Chłopicki nie jest postacią aktywną — pogrąża się w stagnacji, podczas gdy powinien inspirować i motywować swoich żołnierzy. Jest zatem uosobieniem klęski powstania i trudności, z jakimi zmagały się wojska polskie.
Aktualizacja: 2025-10-19 14:36:39.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.