Aleksander Fredro to znany twórca komedii epoki romantyzmu. Jednym z jego najważniejszych dzieł bez wątpienia pozostaje „Pan Jowialski”. To czteroaktowa komedia, którą po raz pierwszy wystawiono w 1832 roku. Tytułowy bohater szybko stał się symbolem starszego gawędziarza, który męczy swoje otoczenie ciągłym powtarzaniem tych samych historyjek i opowieści. W treść sztuki Fredro wplótł bowiem wiele bajek, które opowiada właśnie pan Jowialski.
Pan Jowialski to głowa rodziny i starszy już szlachcic. Nie wiadomo, ile ma lat, ale doczekał się już wnuczki, Heleny. W swoim domu mieszka z żoną, synem, czyli Szambelanem i jego żoną, Szambelanową, a także właśnie z wnuczką, która ma wyjść za mąż za Janusza. Pan Jowialski żyje zatem w otoczeniu rodziny. Szczególnie ceni swoją żonę, która zawsze śmieje się z jego żartów i przypowieści. Chwali się tym przed Ludmirem i mówi mu, że być może on też spotka taką osobę w życiu.
Pan Jowialski to postać o nazwisku znaczącym. Jowialny oznacza bowiem kogoś o pogodnym usposobieniu i dość rubasznym poczuciu humoru, rozśmieszającego innych. To dość wierny opis właśnie pana Jowialskiego. Dodatkowo jest on znany w swojej rodzinie z opowiadania różnych bajek i przypowieści. To między innymi bajki o ośle i żłobie, małpie w kąpieli, Pawle i Gawle czy czyżyki i ziębie. Chociaż pozornie nie wydają się one związane z sytuacją, w jakiej szlachcic je wygłasza, to jednak ostatecznie ich treść stanowi podsumowanie pewnych kwestii, jakie mają miejsce w rodzinie pana Jowialskiego. Przypowieści te docenia przede wszystkim jego żona, ale też Ludmir deklaruje, że chętnie spisze je w swoim dziele. Propozycja ta niezwykle uszczęśliwia też pana Jowialskiego, widać zatem, że zależy mu na tym i lubi, kiedy się go docenia.
Pan Jowialski uwielbia humor wszelkiego rodzaju, co czyni go też podobnym do Ludmira. Bardzo cieszy go koncepcja przebrania obcego mężczyzny za sułtana tureckiego i usługiwania mu w ramach żarty. Kiedy Janusz irytuje się z powodu tego, jak Ludmir traktuje jego i innych domowników, pan Jowialski doskonale się bawi i wyznacza innym funkcje na dworze. Kiedy zaś Ludmir przyznaje się, że świadomie wziął udział w maskaradzie pana Jowialskiego, ten śmieje się z tego i zaprasza go wraz z Wiktorem na kilkudniową gościnę. Pan Jowialski ma zatem dużo humoru i dystansu do siebie, nie obrażają go żarty z niego samego czy z jego pozycji. Obcy wędrowiec może śmiać się ze starego szlachcica i nie jest to dla niego żaden problem, czym różni się od Janusza.
Pan Jowialski ma również dość swobodne podejście do wychowania wnuczki. Kiedy Helena pyta go, co powinna uczynić w związku z podjęciem decyzji o poślubieniu Janusza, pan Jowialski to jej zostawia wybór. Nie nalega i nie przekonuje Heleny do tego, że Janusz jest znakomitym wyborem. Staruszek nie odpowiada też wprost, zamiast tego przywołując właśnie treść rozmaitych bajek. Dzięki temu każdy może samodzielnie wyciągnąć z nich wnioski i postąpić zgodnie z własną wolą. Jowialskiemu daleko zatem do despotycznej głowy rodziny.
Pan Jowialski cechuje się zatem dużym poczuciem humoru, swobodnym podejściem do innych i radością życia, która często się objawia właśnie jego skłonnością do żartów i komedii. Ceni sobie swoją żonę, która lubi jego przypowieści. Pan Jowialski wydaje się zatem postacią zdecydowanie pozytywną, chociaż niezbyt poważną, nie do końca jest bowiem w stanie doradzić własnej wnuczce. Jest reprezentantem anachronicznej, staropolskiej szlachty, którą powoli zastępują kolejne pokolenia.
Aktualizacja: 2025-08-29 17:19:12.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.