„Kamizelka” to znana nowela autorstwa pozytywistycznego pisarza, Bolesława Prusa, który opublikował ją w 1882 roku. Przedstawia ona losy młodego małżeństwa mieszkającego w kamienicy w Warszawie i zmagającego się z ciężką chorobą młodego mężczyzny, czyli z nieuleczalną gruźlicą. Prus oczami sąsiada małżeństwa przedstawia jego codzienność, a także historię zwężanej przez tych ludzi kamizelki, co miało na celu ukrycie postępu choroby.
W dziele Prusa można zauważyć ciekawe zabiegi językowe, między innymi takie jak zastosowanie ironii i indywidualizacji języka. Ironią określa się formę wyrazu, gdzie słowa i ich znaczenie określają coś odwrotnego, niż ma się na myśli. Pozwala to na dystans do opisywanych sytuacji i na ich krytykę. Z kolei indywidualizacja języka to zabieg stylistyczny. Polega on na nadawaniu danej postaci unikalnej ekspresji językowej.
Prus o swoich bohaterach pisze ironicznie, z dystansem, na przykład podsumowując podziw mężczyzny dla urzędników wyższego szczebla. Dostrzega ich biedę, codzienny trud i walkę z życiem, opisuje ironicznie zmagania z chorobą i próby wyparcia tego, co naprawdę oznaczają objawy mężczyzny. W bohaterach dostrzega z dystansu ich rozmaite cechy, jak na przykład to, że mężczyzna jest nieco zbyt tęgi jak na urzędnika. W ten sposób powstaje dość obiektywny obraz opisywanych postaci. Małżeństwo pracuje od rana do nocy i na nic ich nie stać, handlarz próbuje sprzedać ich sąsiadowi zniszczoną kamizelkę za wyższą cenę, chociaż zdaje sobie sprawę z jej stanu. Dzięki ironii powstaje ciekawy obraz Warszawy współczesnej Prusowi ze wszystkimi jej wadami i zaletami.
Indywidualizacja języka jest w „Kamizelce” dość widoczna, ponieważ bohaterowie wywodzą się z rozmaitych warstw społecznych. Handlarz żydowskiego pochodzenia przemawia innym językiem, pełnym ciekawych naleciałości, niż urzędnik niższego szczebla, lekarz czy nauczycielka. Tamci pozostali bohaterowie przemawiają polszczyzną nieco bardziej literacką, ale wciąż to język żywych ludzi. Dodatkowo to mowa charakterystyczna dla XIX, stanowiąca zapis tego, jak wówczas odnoszono się do siebie. Pozwala to także na zwiększenie realizmu noweli, kiedy postaci mówią tak, jak powinny, zgodnie ze swoją pozycją, pochodzeniem czy wykształceniem. Umożliwia to także ich rozróżnienie i zindywidualizowanie, nadaje im wiarygodności i głębi. Dzięki temu czytelnik bardziej wierzy w to, co wydarzyło się na kartach noweli, że to prawdziwi ludzie mogli coś takiego przeżyć.
Ironia i indywidualizacja języka pozwalają Prusowi zatem budować realistyczny i obiektywny świat przedstawiony, pełen postaci z krwi i kości mimo stosunkowo prostej budowy nowelki i jednowątkowej akcji. W ten sposób Prus wpisuje się w nurty literackie popularne w okresie pozytywizmu i kreśli ciekawy obraz mieszkańców Warszawy XIX wieku.
Aktualizacja: 2025-05-26 20:39:39.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.