W dramacie Friedricha Dürrenmatta przewija się wiele barwnych postaci. Można je podzielić na mieszkańców Güllen i przybywających do miasteczka gości. Najważniejszymi są przy tym Alfred Ill i Klara Zachanassian.
Spis treści
Tytułowa „starsza pani”, to postać barwna i jednocześnie tragiczna. Mając około 60 lat, jest kobietą posiadającą fortunę, a przy tym i ogromną władzę, zdobytą dzięki kolejnym, dobrze przemyślanym małżeństwom z bogatymi mężczyznami. Jej ekstrawagancki styl ubioru podkreśla nie tylko jej status, ale i osobowość – krzykliwe, lecz eleganckie stroje, ekscentryczne dodatki. Towarzyszy jej świta wiernych, choć nietypowych służących. Klara pochodzi z niewielkiego miasteczka Güllen, które niegdyś musiała opuścić w atmosferze skandalu i upokorzenia. Jako Klara Wäscher była zakochana w Alfredzie Illu, a nawet zaszła z nim w ciążę. Mężczyzna jednak nie tylko nie wziął za to odpowiedzialności, ale też w celu uniknięcia konsekwencji, przekupił dwóch miejscowych pijaków, którzy fałszywie zeznali, iż byli jej kochankami, tym samym podważając jej wiarygodność i dobre imię. Skandal zniszczył Klarze życie – musiała opuścić rodzinne strony, po czym została prostytutką.
Jednak los przyniósł jej szansę na odzyskanie pozycji. W domu uciech zakochał się w niej niezwykle bogaty mężczyzna, który uczynił ją swoją żoną. Dzięki kolejnym małżeństwom, strategicznym decyzjom i nieprzeciętnej inteligencji, Klara stała się jedną z najbogatszych kobiet na świecie. Gdy po latach powraca do Güllen, nie jest już tą samą, naiwną dziewczyną. Przychodzi jako kobieta potężna, pewna siebie i gotowa na zemstę. Jej propozycja dla mieszkańców miasta jest szokująca, ale nie do odrzucenia – oferuje dwa miliony w zamian za życie Alfreda Illa. Tym samym wystawia moralność społeczności na próbę. Klara Zachanassian jest także uosobieniem fatum – siły, przed którą nie można uciec.
Kolejni małżonkowie Klary Zachanassian, stanowiący raczej element dekoracyjny milionerki. Nie wiadomo o nich praktycznie nic. Mąż VII lubi łowić ryby, VIII jest aktorem, a IX jest laureatem Nagrody Nobla.
Dwaj gangsterzy, których Klara znalazła w więzieniu Sing-Sing. Uratowała ich od kary śmierci, czyniąc swoimi tragarzami. Umięśnieni, groźni, wiecznie żujący gumę. Noszą milionerkę w lektyce. Roby zawsze ma przy sobie gitarę, na której przygrywa swojej pani.
Ślepi kastraci, którzy podążają zawsze za Klarą. W rzeczywistości to dwaj pijaczkowie, których przed laty Alfred Ill przekupił do zeznawania przeciwko swojej kochance. Kobieta kazała ich oślepić i wykastrować. Utrzymuje ich i przy tym mimo wszystko dobrze traktuje.
W rzeczywistości nazywa się Hofer i jest dawnym sędzią z Güllen. To on prowadził sprawę o ojcostwo dziecka Klary i Alfreda. Milionerka odnalazła go, po czym zatrudniła w charakterze ochmistrza. Jedynym zadaniem Hofera jest przedstawienie mieszkańcom Güllen propozycji pani Zachanassian.
Alfred Ill jest mężczyzną w podeszłym wieku, około 65-letnim, prowadzącym niewielki sklep w Güllen. Choć jego życie wydaje się ustabilizowane, gdyż jest poważanym obywatelem miasta cieszącym się sympatią sąsiadów, to skrywa w swojej przeszłości mroczny sekret, który po latach wraca, by go dosięgnąć. Mieszkańcy Güllen początkowo pokładają w nim nadzieję, że uda mu się przekonać Klarę Zachanassian do wsparcia finansowego dla miasta. Znają ich dawną relację, stąd wierzą, że dawny sentyment może skłonić milionerkę do hojności. Jednak Alfred i Klara nie byli jedynie przyjaciółmi – łączyła ich tragicznie zakończona miłość. Gdy jako młoda dziewczyna Klara zaszła z nim w ciążę, Alfred haniebnie się jej wyparł. Aby uniknąć konsekwencji, przekupił dwóch miejscowych pijaków, którzy zeznali przeciwko niej, twierdząc, że również spędzili z nią noc. Tym samym skazał ją na społeczne potępienie. Po wielu latach powraca ona jako potężna, bogata kobieta, gotowa wymierzyć sprawiedliwość na własnych zasadach. Jej propozycja jest szokująca: dwa miliardy w zamian za życie Alfreda. Początkowo Alfred Ill nie wierzy, że mieszkańcy Güllen mogliby się na to zgodzić – jest przecież szanowanym obywatelem, człowiekiem, którego znają od lat. Jednak stopniowo zaczyna zauważać niepokojące zmiany w ich zachowaniu. Ludzie zaczynają kupować na kredyt luksusowe towary, jakby byli pewni przyszłego dobrobytu. Ich wzrok, początkowo życzliwy, z czasem staje się chłodny, wręcz wyczekujący. Alfred uświadamia sobie, że jego los jest przesądzony – zdesperowani mieszkańcy nie odmówią sobie szansy na bogactwo. Początkowy strach stopniowo przeradza się w rezygnację i świadomość, że nie ma ucieczki przed konsekwencjami dawnych czynów. Alfred zdaje sobie sprawę, że czas nie zmaże jego winy. Jego dawne tchórzostwo i egoizm doprowadziły Klarę do upadku, a teraz ona daje mu szansę na odpokutowanie – ceną jest jego własne życie. W ostatnich scenach dramatu Alfred Ill przestaje walczyć, godzi się ze swoim losem i pozwala, by społeczność dokonała egzekucji. Zostaje otoczony przez mieszkańców Güllen i symbolicznie „przyjęty” do ich społeczności – jednak jest to moment jego śmierci. Oficjalna przyczyna zgonu? „Atak serca” – tak przynajmniej podaje Lekarz, tuszując czyn, który stał się wspólnym aktem zbrodni całego miasta. Alfred Ill to postać tragiczna – człowiek, który w młodości dokonał złego wyboru, a po latach poczuł jego konsekwencje.
Żona Matylda (z domu Blumhard), syn Karol i córka. Razem z nim prowadzą niewielki sklep. Nawet oni ulegają urokowi pieniędzy Klary. Syn kupuje samochód, żona drogie futro, a córka uczęszcza na lekcje tenisa. Nie odwracają się od Alfreda, jednak mocno dystansują i naiwnie wierzą w pozytywne zakończenie historii.
Jeden z członków elity Güllen. Razem z Pastorem i Nauczycielem wita Klarę Zachanassian na dworcu kolejowym. Kiedy kobieta składa swoją propozycję dla miasta, burmistrz stanowczo odmawia, z drugiej strony jednak na proszącego o pomoc Alfreda reaguje oburzeniem. Uważa, że mężczyzna nie ma zaufania do mieszkańców. Zarazem jednak zaczyna palić lepsze papierosy, kupuje jedwabny krawat i maszynę do pisania. Ma dwie wnuczki: Herminę i Adolfinę.
Jeden z członków elity Güllen. Kiedy Alfred błaga go o pomoc, początkowo odpowiada przy pomocy religii. Przekonuje bohatera, że mężczyznę prześladuje poczucie winy. Po chwili błaga go o opuszczenie miasta, ponieważ dostrzega, jak wielką pokusą nawet dla niego są dwa miliardy Klary Zachanassian.
Jeden z członków elity Güllen. Razem z Pastorem i Burmistrzem wita Klarę Zachanassian na dworcu kolejowym. Wraz z Lekarzem próbuje ją namówić do zaniechania zemsty na Illu w Piotrowej Stodole. Jako jedyny w mieście do końca próbuje zachować zasady moralne, stąd odrzuca propozycję zabicia Illa. Dostrzega w kobiecie uosobienie fatum i ostrzega, że po każdego przyjdzie kiedyś jego „starsza pani”.
Postać epizodyczna. Jeden z członków elity Güllen. Razem z Nauczycielem próbuje przekonać innych do zaniechania działań w Piotrowej Stodole. Po śmierci Alfreda Illa stwierdza zgon w wyniku ataku serca.
Stróż prawa w Güllen, często pije tanie piwo. Kiedy całe miasto zaczyna się zadłużać, on również pozwala sobie na lepszy trunek. Uspokaja Illa, kiedy ten szuka pomocy na komisariacie. Wymawia się od działania tym, że propozycja zabicia go za miliard nie może być brana na serio.
Ludzie zamieszkujący Güllen są bardzo biedni. Żyją głównie z zasiłków, ledwo wiążąc koniec z końcem. Kiedy przed miastem pojawia się możliwość odzyskania świetności, zaczynają się bezmyślnie zadłużać. Z czasem zmieniają też podejście do Alfreda na mniej przychylne. W rzeczywistości nie są źli, a raczej zdesperowani i bardzo nierozsądni.
Aktualizacja: 2025-02-24 17:33:13.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.