„Granica” to powieść, która po raz pierwszy ukazała się w okresie dwudziestolecia międzywojennego, w roku 1935. Jej autorką jest Zofia Nałkowska, znana też z takich dzieł jak „Medaliony”. Pisarka w „Granicy” ukazała losy młodego i ambitnego Zenona Ziembiewicza, człowieka, który ambitnie piął się na drodze błyskotliwej kariery. Zenon jednak nie potrafił zapanować nad swoim życiem i uwikłał się w nieszczęśliwy trójkąt miłosny ze swoją żoną oraz kochanką. W dziele pojawia się wiele istotnych motywów literackich.
Spis treści
Jednym z najważniejszych motywów w powieści Nałkowskiej jest bez wątpienia miłość. To uczucie właściwie kształtuje losy głównych bohaterów. Zenon Ziembiewicz jest zakochany w Elżbiecie, ale nie potrafi nad sobą zapanować i wdaje się w romans z Justyną. Elżbieta kocha Zenona, ale jest chłodna i zdystansowana po tym, jak nieszczęśliwa pierwsza miłość do Awaczewicza ją zmieniła. Justyna z kolei darzy Zenona bezgranicznym uczuciem, co sprowadza na nią nieszczęście. Pojawia się też motyw miłości matczynej i niemożności jej wyrażenia, co ma miejsce w przypadku Elżbiety i jej matki, a potem Elżbiety i jej syna.
W dziele wielokrotnie pojawia się też motyw romansu. W relacje z wieloma kobietami wchodzi ojciec Zenona, Walerian, wielokrotnie zdradzając swoją żonę. Sam Zenon potem powtarza ten schemat, romansując z wieloma kobietami, nawet kiedy jest już żonaty. To doprowadza do jego tragedii – porzucona Justyna Bogutówna, która choruje psychicznie z powodu niechcianej aborcji, oblewa kochanka kwasem, a Zenon potem popełnia przez to samobójstwo. Dosięga go zatem odpowiedzialność za lekkomyślne wchodzenie w relacje z kobietami.
Wielokrotnie postaci spotykają się też z motywem śmierci. Umiera na przykład ciotka Elżbiety, Cecylia Kolichowska, a także starszy od niej mąż. Kobieta odchodzi po wielu tygodniach choroby. Choruje kochanka Zenona, Adela, a świadomość bliskiej śmierci sprawia, że angażuje się w relację z mężczyzną. Odchodzi matka Justyny, pozostawiając ją zupełnie samą na świecie. Umierają w biedzie też dzieci Jasi Gołąbskiej, a także ona sama, co jest przez nią uznawane za wolę boską. Śmierć towarzyszy zatem postaciom w wielu sytuacjach i jest stałym elementem ich życia.
Ze śmiercią wiąże się też motyw samobójstwa. Pojawia się ono na przykład w historii pierwszego męża Cecylii Kolichowskiej, który odebrał sobie życie, czego jego żona nie rozumiała. Życie odbiera sobie też oślepiony Zenon po tym, jak Justyna oblała go kwasem i trwale okaleczyła. Samobójstwo było zatem dla niego wyjściem z niemożliwej do rozwiązania sytuacji.
Za sprawą Zenona i jego ojca nieustannie opisywany jest motyw zdrady. Bohaterowie poddają się silnym emocjom i nie są w stanie dochować wierności. Wpływa to na ich relacje z żonami. Żancia czy Elżbieta mają świadomość tego, że są zdradzane, a mimo to wciąż trwają przy swoich mężach. Zdrada wydaje się być zatem wpisana w naturę niektórych osób.
W „Granicy” pojawia się wiele portretów matek i motyw z nimi związany. Matkami są pani Niewieska, Elżbieta Biecka, Cecylia Kolichowska, Jasia Gołąbska, Karolina Bogutowa, Żancia Ziembiewiczowa i zapewne byłaby nią Justyna, gdyby nie poddała się zabiegowi aborcji. Cecylia nie potrafiła być matką dla syna, ale opiekuje się dobrze Elżbietą. Pani Niewieska oddała córkę, a Elżbieta jest doskonałą matką. Dla Jasi utrata dzieci oznacza stratę wszystkiego. Żancia wybacza synowi wszystko, bez względu na to, co zrobi. Z kolei przerwanie ciąży Justynę prowadzi do szaleństwa.
Postaci w „Granicy” często cierpią i chorują. Przykładem jest Jasia Gołąbska, która straciła swoje dzieci, a sama zachorowała na gruźlicę. Gdy odeszła jej córka, to Jasia nie miała już siły żyć. Choruje też Cecylia Kolichowska i przed śmiercią spędza wiele tygodni w łóżku. Choroba w „Granicy” wiąże się też z odczuwanym cierpieniem i trudnościami, czasami też po prostu odbiera życie.
Wiele postaci przedstawionych w „Granicy” to kobiety. Autorka przedstawia ich różne portrety, pochodzą one z rozmaitych klas społecznych, często są ofiarami tego, co robią z nimi mężczyźni. Czasami niszczy je życie i praca, a czasami ich błędne wybory życiowe. Na trudności reagują w sposób rozmaity, zależny od ich pozycji społecznej.
Autorka w powieści ukazuje realia życia w skrajnej nędzy. Przykładem jest Jasia Gołąbska, która musiała mieszkać wraz z dziećmi w piwnicy, co ostatecznie doprowadziło do choroby i śmierci całej rodziny. Bieda jest w „Granicy” ogromnym i trudnym problemem społecznym.
Aktualizacja: 2024-06-17 17:17:10.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.