Krytyka sentymentalizmu w Ślubach panieńskich

Autorką opracowania jest: Marta Grandke.

„Śluby panieńskie” to jedno z najbardziej znanych dzieł pióra Aleksandra Fredry. Komedia ta pochodzi z epoki romantyzmu i polemizuje z założeniami, jakich zazwyczaj trzymali się autorzy tego okresu. Fredro opisał historię miłosną dwóch par i towarzyszące temu okoliczności. Głównym wątkiem są tytułowe śluby panieńskie złożone przez Klarę i Anielę, które nie chcą wyjść za mąż. Albin i Gustaw próbują zmienić ich zdanie na ten temat i na tej różnicy zdań głównie opiera się humor komedii Fredry.

Oprócz polemiki ze znanymi motywami epoki czy typową postacią bohatera romantycznego w dziele Fredry pojawia się też krytyka sentymentalizmu. Był to kierunek umysłowy i literacki, który był popularny już od lat siedemdziesiątych XVIII wieku i trwał aż do początku wieku XIX. Do jego twórców jest zaliczany Laurence Sterne oraz Jean Jacques Rousseau. Twórcy tego nurtu skupiali się przede wszystkim na człowieku i jego uczuciach. Ważny był dla nich indywidualizm, byli też zwolennikami powrotu do dawnych wartości oraz natury. W tym czasie powstawały takie utwory jak sielanki czy powieści sentymentalne.

Fredro tworzył w okresie najwyższej popularności tego typu założeń, a także innych idei powiązanych z romantyzmem. Gatunek, którym się posługiwał, czyli komedia, nie był wówczas przesadnie doceniany. W swoich dziełach na dodatek Fredro wchodził w polemikę z tym, co było dla romantyzmu istotne, a jego postaci były właściwie satyrą na romantycznych bohaterów.

W „Ślubach panieńskich” Klara i Aniela czytają modne, romantyczne powieści, co przekonuje ich o okrutnej naturze mężczyzn i ich niestałości. To owocuje złożeniem ślubów panieńskich, z powodu których dziewczęta nie chcą wyjść nigdy za mąż. Parodia romantycznego kochanka, czyli Albin oraz całkowite przeciwieństwo romantyków, czyli Gustaw, próbują nieustannie zmienić zdanie dziewcząt.

W Fredry uczucia nie są najistotniejsze w związku. Bohaterowie nie zakochują się w sobie od pierwszego wejrzenia, a do zaręczyn prowadzi dopiero zmyślna intryga Gustawa. Uniesienia serca dręczą jedynie cierpiącego Albina, ale jego postać służy raczej do wyśmiania podobnej postawy, Gustaw z kolei gardzi idealizowanym wiejskim życiem. W swoje dzieło Fredro na dodatek wplata popularną niegdyś teorię o magnetyzmie serca, czyli o pociągu, jaki wytwarza się między dwójką ludzi.

Jak widać, zarówno fabuła komedii, jak i jej bohaterowie, służą Fredrze do krytyki romantyzmu i sentymentalizmu. Autor bez wahania wskazuje ich słabe punkty i wyśmiewa najważniejsze założenia epoki. Widział on bowiem rodzącą się miłość z zupełnie innej, o wiele praktyczniejszej perspektywy.


Przeczytaj także: Koguty interpretacja

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.