Henryk Sienkiewicz to bodaj najlepiej znany twórca gatunku powieści historycznej w Polsce. Ta specyficzna forma literatury wykorzystuje realia wcześniejszych okresów, i prawdziwe wydarzenia jako tło dla przygód swoich bohaterów. Występują w niej również postaci historyczne, z którymi te fikcyjne wchodzą w interakcje. Doskonałym przykładem są "Krzyżacy" - powieść o przygodach rycerza Zbyszka z Bogdańca, dziejąca się za panowania króla Władysława Jagiełły. Główny bohater zamieszkuje średniowieczną Polskę, uczestniczy w przełomowych wydarzeniach historycznych i spotyka ważne dla tamtego okresu postaci.
Przede wszystkim powieść historyczną kształtują jej realia. Świat przedstawiony odzwierciedla przeszłość, życie i zachowania ludzi w czasach minionych z punktu widzenia autora. W wypadku „Krzyżaków” jest to Polska w końcu XIV i początku XV wieku — późne średniowiecze. Sienkiewicz stara się oddać realia tamtego okresu poprzez elementy tworzące świat. Mamy więc opisy średniowiecznych miejsc, oręża, a nawet obyczajów rycerskich. Autor zastosował również stylizację językową — bohaterowie mówią w sposób upodobniony do mowy okresu, w którym żyją. Rzecz jasna nie jest to prawdziwy język staropolski, ponieważ byłby on kompletnie niezrozumiały dla odbiorcy. Sposób wysławiania się Zbyszka z Bogdańca, czy Kuna von Liechtensteina przypomina ją jedynie dla oddania „klimatu” średniowiecza.
Drugą cechą charakteryzującą „Krzyżaków” jako powieść historyczną są realne wydarzenia jako tło dla perypetii miłosno-przygodowych bohaterów. W przypadku powieści jest to narastający za rządów Władysława Jagiełły konflikt między Zakonem Krzyżackim a sojuszem Polsko-Litewskim. Autor wspomina ważne dla niego epizody, choćby powstanie na Żmudzi, czy moment kulminacyjny powieści — bitwa pod Grunwaldem. Co ważne w wydarzeniach tych biorą udział bohaterowie. Zbyszko z Bogdańca walczy z Krzyżakami na polach Grunwaldu, a nawet ratuje polską chorągiew przed dostaniem się w ręce wroga.
Wraz z realiami i prawdziwymi wydarzeniami pojawiają się również postaci znane z kart historii. W „Krzyżakach” odnajdziemy wiele ważnych dla naszych dziejów person. Wspomniany wcześniej król Władysław Jagiełło jest jedną z nich. Jego adwersarz po stronie Zakonu, Ulrich von Jungingen, również znalazł swoje miejsce na kartach powieści. Co więcej, część z tych postaci wchodzi w interakcję z bohaterami fikcyjnymi. Zbyszko poznaje choćby księżną Annę Danutę, u której dwórką jest jego ukochana Danusia.
Powieść historyczna korzysta z realiów danej epoki, ważnych dla niej wydarzeń i postaci. Musimy jednak pamiętać, że nigdy całkowicie nie oddaje rzeczywistości. Chociaż Henryk Sienkiewicz wykazał się ogromną pracą podczas zbierania informacji do „Krzyżaków”, historia stanowi tu jedynie tło i jeden z dwóch głównych wątków. Należy również pamiętać o celu stojącym za powieścią — pokrzepieniu serc. Ukazanie perypetii bohaterów na tle chwalebnych wydarzeń z naszej historii miało przede wszystkim dodać otuchy dla zgnębionego zaborami narodu.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.