Nauczyciel Pangloss to jedna z postaci występujących w Kandydzie Woltera. Jest on filozofem, nauczycielem tytułowego bohatera, człowiekiem oddanym filozofii optymizmu, a jednocześnie bardzo pewnym swoich racji i posiadającym wysokie mniemanie o sobie jako o człowieku i jako o filozofie. Ta pewność siebie wielokrotnie byłą w jego życiu wystawiana na próbę, jednak filozof, od którego powinno wymagać się czujności intelektualnej i emocjonalnej, nie wyciągnął z tych sytuacji wniosków. Dlatego też scena jego spotkania z derwiszem w Turcji jest tak komiczna i tak znacząca.
Pangloss liczył na spotkanie z największym z mędrców tureckich, ponieważ tak naprawdę chciał w ten sposób wywyższyć samego siebie do poziomu kogoś, kto dyskutuje z najwybitniejszymi umysłami swojej epoki. Inne przyczyny były tylko pozorne, ponieważ ta rozmowa miała służyć jedynie podbiciu poczucia własnej wartości Panglossa. Kiedy jednak doszło do spotkania, derwisz - prawdopodobnie szybko zorientowawszy się z jakiego rodzaju człowiekiem ma do czynienia - obwieścił, że nie ma ochoty dyskutować już na filozoficzne tematy, a w konsekwencji i ku zdziwieniu Panglossa, zamknął mu drzwi przed nosem. Do rozmowy nie doszło, a sam Pangloss nie otrzymał tego, czego oczekiwał, czyli wywyższenia się we własnych oczach. Prawdziwy filozof i mędrzec szybko go rozszyfrował i zrozumiał jakie są prawdziwe intencje przybysza, nie dał się więc wciągnąć w jego grę.
Komizm tej sytuacji polega na ogromnej pewności siebie Panglossa, która w jednym momencie okazała się zupełnie niepodparta rzeczywistością. W sferze metaforycznej było to jasne stwierdzenie, że sposób w jaki Pangloss podchodził do świata, a także to, jak widział siebie samego i swoją filozofię, było absolutnie nieprzystające do rzeczywistości i w konfrontacji z nią - po prostu śmieszne. Ta sytuacja może być przestrogą przed tym, byśmy nie traktowali siebie samych zbyt poważnie, by nie popaść w śmieszność i absurd.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.