Oświecenie było bardzo ciekawą epoką, która pod wieloma względami wstrząsnęła dotychczasowymi przyzwyczajeniami ludzi pod kątem społecznym, religijnym, ekonomicznym, obyczajowym czy filozoficznym. Właśnie filozofowie bardzo często wypowiadali się przy pomocy specyficznego gatunku literackiego, jaki była powiastka filozoficzna - utwór, w którym cała fabuła, a także konstrukcje światopoglądowe bohaterów były podporządkowane koncepcjom, które autor chciał przekazać swoim czytelnikom.
Jednym z najwybitniejszych myślicieli oświecenia był Wolter, a z kolei jednym z jego najważniejszych dzieł - Kandyd. Na przykładzie tego utworu można wywnioskować, jakie problemy najbardziej nurtowały oświeceniowych filozofów.
Przede wszystkim była to religia i przestarzałe podejście do spraw religii, wiary, a także stosunku do Kościoła Katolickiego. Już trzysta-czterysta lat temu dostrzegano, że Kościół stał się instytucją przestarzałą i że cały czas próbuje przystawiać do zmieniającego się świata miarę sprzed setek czy tysięcy lat. Wierni zmuszani są do staroświeckich modlitw i rytuałów, a sami duchowni zamiast być przykładami cnót i ideałów, z których sami rozliczali wiernych, opływali w luksusy i popadali w lenistwo oraz nikczemności. Tego rodzaju hipokryzja byłą dla filozofów oświeceniowych nie do zniesienia.
Trudno do zniesienia było też dla nich przywiązanie do starych ideałów za wszelką cenę. Oczywiście w każdym pokoleniu dokonuje się pewna walka pomiędzy starym a nowym, jednak konserwatyści, z którymi walczyli nowofalowcy, uznawali, że jest tylko jeden nurt filozoficzny, któremu należy hołdować, a wszystkie inne należy traktować jako te przeciw Bogu. Wolter przedstawił te poglądy za pomocą Panglossa, nauczyciela Kandyda, człowieka krzewiącego wiarę, że świat, jako dzieło samego Boga, jest miejscem idealnym, a wszystko, co dzieje się złego, jest tylko emanacją ludzkich błędów i win. Samego nauczyciela spotykały bardzo złe rzeczy jednak był on na tyle zaślepiony swoją filozofią, że ignorował rzeczywistość na jej rzecz. Wyznawał ideę, że zawsze należy się cieszyć, ponieważ życie jest piękne, niezależnie od wszystkiego. Prezentuje to postawę, w której wierzymy w jakąś koncepcję dla samej koncepcji, a nie dlatego, ze przekonuje ona nas lub że sprawdza się z w naszym życiu.
Wolter był jednym z największych oświeceniowych krytyków. Jego powiastki filozoficzne, zwłaszcza Kandyd, nadały ton dyskusji całej epoki która była polem ścierania się bardzo wielu skrajnych koncepcji i ideologii. Nie tylko religia i obyczaje były bowiem w kręgu zainteresowań, lecz także podejście do nauki, porządku społecznego czy polityki. Oświecenie nazywa się epoką rozumu, choć tak naprawdę powinno się nazywać epoką wzmożonego dążenia do posługiwania się rozumem we wszystkich dostępnych nam przejawach życia nie tylko prywatnego, lecz także publicznego, społecznego i religijnego.
Aktualizacja: 2024-03-03 13:48:31.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.