W tytule zbioru "Raport o stanie wojennym" i tytule opowiadania "Stan wojny" pojawiają się różne nazwy tego samego wydarzenia historycznego. Czemu służy ten zabieg artystyczny?

Autorką opracowania jest: Marta Grandke.

Marek Nowakowski to pisarz znany między innymi z takich dzieł jak „Raport o stanie wojennym” z roku 1982. Opisał w nim to, co działo się w polskim społeczeństwie po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku. W związku z taką polityczną tematyką teksty te nie mogły się pierwotnie ukazać w Polsce, zatem oryginalnie wydano je w Paryżu. Zbiór otwiera opowiadanie o bardzo znaczącym tytule, który brzmi „Stan wojny”.

Warto zauważyć, że w tytule tego opowiadanie, jak i w nazwie całego zbioru, pojawiają się dwa różne określenia, które przecież odnoszą się dokładnie do tego samego wydarzenia, jakim było wprowadzenie w Polsce stanu wojennego. Ten zabieg artystyczny Nowakowskiego ma swoje uzasadnienie. Jednym z argumentów uzasadniających taką decyzję jest fakt, że akcja pierwszego opowiadania dzieje się zaledwie kilka dni po wprowadzeniu stanu wojennego. Społeczeństwo jeszcze nie miało pojęcia, co to dokładnie oznacza, za to widziano czołgi na ulicach miast czy puste sklepy. Wielu osobom mogło się to jednoznacznie kojarzyć z wybuchem wojny, stąd tytuł opowiadania.

Ten zabieg artystyczny nawiązuje też do jednego z efektów wprowadzenia stanu, czyli skłócenia go ze sobą i doprowadzenia do ogromnych podziałów. Po jednej stronie znajdowali się bowiem zwykli obywatele, a z drugiej zaś przedstawiciele władzy i służby mundurowe. Taki podział mógł zatem też przypominać właściwie wojnę domową, stąd stan wojny w tytule. Społeczeństwo przestało sobie nawzajem ufać, co oznaczało prawdziwą katastrofę, ale też korzystną sytuację dla władzy.

Zróżnicowanie w nazwie zbioru i w tytule opowiadanie pokazuje też, że jedna sytuacja może być postrzegana i interpretowana na wiele różnych sposobów. Pierwsze dni stanu wojennego przypominały prawdziwą wojnę, ale z czasem autor mógł zacząć widzieć ten okres w zupełnie inny sposób i zdecydować się wyrazić to w nowym określeniu tych chwil. Jak widać, Marek Nowakowski już w samych tytułach ukazał głębię i złożoność momentów, jakich społeczeństwo doświadczało przez długi czas.


Przeczytaj także: Przedstaw charakterystykę starszej kobiety z opowiadania Stan wojny. Zwróć uwagę na jej wygląd i zachowanie. Jakie cechy osobowości bohaterki sugeruje ten opis? Kogo lub co może symbolizować staruszka? Uzasadnij odpowiedź, podając przy- klady takich postaci z innych tekstów kultury.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.