Bardzo często różne dziedziny sztuki, takie jak malarstwo, literatura czy muzyka korespondują ze sobą, opowiadają o tych samych tematach i łączą się na wielu płaszczyznach. Dochodzi wówczas do zjawiska określanego jako synteza sztuki, kiedy to dzieła łączą się ze sobą mimo odmiennego tworzywa. Tak jest w przypadku wiersza Cypriana Kamila Norwida zatytułowanego „Fortepian Szopena” z roku 1863 oraz rzeźby „Waterloo Chopina” autorstwa Armana z roku 1962.
„Fortepian Szopena” Norwida to tekst nawiązujący do jego spotkania z Chopinem, jakie miało miejsce krótko przed śmiercią kompozytora. Jest to też nawiązanie do innego, faktycznego wydarzenia. 19 września 1863 roku powstańcy styczniowi próbowali dokonać zamachu na namiestnika Teodora Berga. Rzucili wówczas bombą z okna pałacu Zamoyskich w Warszawie na Krakowskim Przedmieściu. Karą za ten uczynek było zdemolowanie pałacu przez Rosjan. Między innymi wyrzucili na ulicę fortepian, na którym Chopin grał podczas pobytu w mieście.
Norwid wykorzystał ten moment i opisał go w swoim tekście, zainspirowany także widokiem fortepianu Chopina marki Pleyel, jaki dostrzegł w jego mieszkaniu podczas odwiedzin. W jego wierszu fortepian ten, wraz ze swoim właścicielem stał się symbolem wyższej kultury, sztuki czy wartości. Jego wyrzucenie przez okno to zderzenie ich z brutalną siłą i prymitywizmem. Zło niszczy dobro, a fortepian upada na bruk. Jest to zatem symboliczne ujęcie jednego z konfliktów pojawiających się w cywilizacji ludzkiej, gdzie dobro, sztuka czy moralność ustępują zwykłym instynktom.
Rzeźba zatytułowana „Waterloo Chopina” autorstwa Armana to bezpośrednia korespondencja z wydarzeniami z wiersza Norwida. Wyobraża bowiem ona fortepian rozbijający się o bruk ulicy, tak jak w wersie „Ten sam... runął... na bruki z granitu!”. Rzeźba jest dynamiczna, uchwycono w niej to, jak instrument wyglądał po roztrzaskaniu się na ulicy i oprawiono go w ramy. Jest to zatem fortepian obrazujący to, co działo się w wierszu Norwida. Arman zobrazował zakończenie historii i pokazał odbiorcy, jak w prawdziwym życiu mogły wyglądać opisane wydarzenia. Jego rzeźba stanowi zatem puentę utworu, jakie powstał niemal sto lat przed jego pracą. W ten sposób rzeźbiarz wchodzi w dialog nie tylko z samym Norwidem, ale też w historycznymi wydarzeniami, jakie doprowadziły do powstania wiersza o fortepianie Chopina.
Wiersz Norwida ma zatem warstwę dosłowną i symboliczną, a rzeźba Armana dosłownie pokazuje wydarzenia, jakie miały miejsce w tekście, ale także w historii. Dopełnia zatem poetycką wizję Norwida i nadaje jej dodatkowy wymiar, prowadząc w ten sposób dialog między epokami i twórcami. W ten sposób jest to wciąż żywa i aktualna historia, do której kolejni autorzy mogą dodawać własne wizje czy interpretacje, wciąż pamiętając o pierwotnym przesłaniu, które pojawiło się wraz z pierwszym dziełem.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.