„Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim” podpisana imieniem Mikołaja z Wilkowiecka to najstarsze zachowane w całości w Polsce misterium. Dzieło to jest przedstawicielem gatunku będącego przedstawicielem średniowiecznego dramatu liturgicznego. Przedstawia ono historię zmartwychwstania Chrystusa, można je zatem określić jako misterium wielkanocne czy rezurekcyjne. W jego odczytaniu można znaleźć jednak o wiele więcej ciekawych wątków i interpretacji niż sama nauka na temat tego, jak przebiegało zmartwychwstanie Jezusa. Dzieło to można bowiem odczytywać na wiele różnych sposobów, dostrzegając w nim wiele ukrytych na pierwszy rzut oka aspektów.
Dzieło „Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim” można interpretować od różnych stron, uwzględniając charakterystykę gatunku, jaki ono reprezentuje oraz warstwę sacrum, o której opowiada. Warto zatem poruszyć temat misterium jako objawienia tajemnic wiary. Opowiada ono bowiem o najważniejszym dla chrześcijan wydarzeniu dotyczącym ich religii, jaką było zmartwychwstanie Jezusa. Było to wszak potwierdzenie wszystkiego tego, co zapowiadał i ukazanie, że to, co głosił, jest prawdą. Wielkanoc pod tym względem bywa zatem ważniejsza niż Boże Narodzenie.
Misterium to opowiada szczegółowo o tym, jak wyglądało zmartwychwstanie Pańskie, dopuszcza wiernych do tej tajemnicy i uzupełnia ją o informacje, jakich nie da się znaleźć na przykład w Ewangeliach. W ten sposób wierni są też edukowani we własnym języku o różnorodnych aspektach wyznawanej wiary, msze prowadzone były bowiem po łacinie, a pierwsza Biblia po polsku datowana jest na koniec XVI wieku, misterium „Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim” to z kolei jeszcze rok około 1580.
Ponieważ misterium „Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim” opowiada o zmartwychwstaniu Jezusa, ale skierowane jest równocześnie do zwykłych wiernych, osób prostych i często niewykształconych ze względu na czasy, w jakich żyły, to pojawiają się w nim nie tylko elementy religijne, ale także i świeckie. Do elementów religijnych należą takie wydarzenia jak właśnie zmartwychwstanie Jezusa czy też jego wizyta w piekle. Zniknięcie ciała Zbawiciela, jego objawienie się wybranym osobom, widoczne na ciele rany - wszystko to odbiorcy znają z Biblii czy też z mszy. Do planu religijnego należą także aniołowie odwiedzający po kolei różnych bohaterów i oznajmiający im, co się wydarzyło. Uwolnienie dusz z piekła dzieje się w całości na tym planie, akcja bowiem przenosi się do jednej ze sfer przynależnych do rzeczywistości, jakiej człowiek nie może samodzielnie poznać.
Jednak wiele elementów należy do planu realnego. Większość wydarzeń ma bowiem miejsce na ziemi, w okolicach takich miast jak Jerozolima czy Emaus, położone na terenie Izraela. Świeckie są też na przykład zakupy kobiet w aptece, gdzie uzyskują one zniżkę na potrzebne im oleje i zioła.
Forma misterium, jaką można dostrzec w tym tekście, to przejaw sakralnego obrazu świata. Jest to takie zobrazowanie świata przedstawionego, w którym kwestie związane z religią nie są obiektem wyboru wiary, ale są one wpisane w jego porządek. W tym misterium nie da się poddać w wątpliwość, że Jezus naprawdę zmartwychwstał i uczynił to w konkretnym miejscu i czasie. Wierni muszą się o tym dowiedzieć, ponieważ to najważniejszy element wiary, jaką wyznają. W sakralnym porządku świata wszystkie wydarzenia są podporządkowane temu, że Jezus poświęcił się dla ludzi, a forma misterium ułatwia przedstawienie tego.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.