Powieść szwedzkiej pisarki Selmy Lagerlöf Cudowna podróż, chociaż należy do literatury przygodowej, porusza co najmniej kilka ważnych tematów. Przygody Nilsa Holgerssona są nie tylko interesujące, ale też pouczające.
W powieści pojawia się problematyka dojrzewania. Kiedy poznajemy Nilsa, ma czternaście lat oraz jest utrapieniem dla swoich rodziców i mieszkających w gospodarstwie zwierząt. Nils był okrutny, nieposłuszny, nie szanował swoich rodziców, znęcał się nad zwierzętami. Tytułowa cudowna podróż całkowicie go jednak odmieniła. Podróż przez Szwecję i stanie się członkiem stada dzikich gęsi zmieniło podejście Nilsa do ludzi i zwierząt. Zrozumiał, że psoty i dobra zabawa nie są warto czyjegoś cierpienia, stał się troskliwym synem, pomagającym rodzicom w trudnych chwilach.
Autorka porusza również problematykę okrucieństwa człowieka wobec zwierząt. Jednym z przykładów jest tutaj oczywiście Nils, który znęcał się nad zwierzętami: ciągnął je za ogon, bił i robił to wszystko dla własnej rozrywki. Dopiero życie w stadzie gęsi uświadomiło mu, że zwierzęta również mają swoje myśli i uczucia oraz cierpią, gdy są krzywdzone. Nils całkowicie się zmienił: z dręczyciela stał się chłopcem szanującym zwierzęta i gotowym stanąć w ich obronie.
W powieści pojawiają się jednak również inne przykłady złego traktowania zwierząt ze strony ludzi. Pojawia się między innymi historia chciwego gospodarza, który nie chciał udzielić schronienia swojemu staremu koniowi. Słyszymy też historię kaczora Jarro, którą ludzie uratowali wyłącznie, aby wabiła inne kaczki w pobliże myśliwych. Codziennością zwierząt były polowania i porzucenie, gdy przestawały spełniać oczekiwania swoich właścicieli. Powieść skłania do przemyśleń na temat istot, które najpierw od siebie uzależniamy, a następnie wykorzystujemy dla własnych korzyści i niejednokrotnie porzucamy.
W powieści obecny jest też temat miłości do ojczyzny. Chociaż Nils był już nastolatkiem, nie wiedział zbyt wiele na temat rodzimej Szwecji. Nigdy nie przykładał się do historii ani geografii. Tytułowa cudowna podróż była dla niego niepowtarzalną okazją, aby przemierzać kolejne regiony, poznając ich naturę, gospodarkę i historię. Autorka w przystępny sposób przedstawiła wiele interesujących informacji na temat Szwecji, posługując się barwnymi opisami oraz mitami, opowiadającymi o powstaniu kolejnych zakątków kraju. Czytelnik może się zastanowić, czy rzeczywiście zna swój ojczysty kraj i w pełni docenia jego piękno. Powieść uczy ciekawości świata, niekoniecznie tego dalekiego, ale na początek nawet tego, który otacza nas na co dzień.
Utwór przekazuje również uniwersalne prawdy moralne: dobro w końcu wygrywa ze złem. Lisowi Mykicie nie udaje się dopaść gęsi, Nils wiąże go na łańcuchu jak psa. W końcu jednak wybacza lisowi i wpada na pomysł, aby powierzyć go mężczyźnie kupującemu lisy. Dobrze układają się też losy gąsiora Marcina, którego Nils ratuje przed śmiercią. Chociaż Nils musi się pożegnać z dzikimi gęśmi, one ruszają w dalszą drogę, a on zostaje w domu, wybawiony z postaci krasnoludka i pojednany z rodzicami.
Cudowna podróż z jednej strony jest powieścią przygodową, a z drugiej – niesie za sobą pouczenie moralne. Losy Nilsa pokazują, że człowiek dopuszcza się wielu złych czynów, ale zawsze możliwe są zmiany na lepsze.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.