Ojciec to bardzo ważna postać: powinien być autorytetem, uczyć dziecko nowych umiejętności, zachęcać je do odkrywania świata. Roli ojca wiele uwagi poświęcił Czesław Miłosz – przykładem jest wiersz Ojciec w bibliotece, który ukazał się w cyklu Świat (poema naiwne), opublikowanym w tomiku Ocalenie w 1945 roku. Trudne doświadczenia II wojny światowej sprawiły, że poeta wrócił myślami do wspomnień z czasów dzieciństwa, a razem z nim – czytelnicy jego twórczości.
Wiersz ma regularną budowę, jest krótki, składa się z dwóch czterowersowych strof. Pojawiają się rymy krzyżowe, które sprawiają, że utwór jest rytmiczny. Dodatkowo, wiersz został napisany dziesięciozgłoskowcem.
Utwór należy do liryki pośredniej, osoba mówiąca nie ujawnia swojej obecności, z boku obserwuje postać ojca, którą szczerze podziwia. Podmiot liryczny to dziecko, które podziwia swojego tatę, studiującego książki w bibliotece. Bohaterem lirycznym jest więc ojciec, ceniony przez dziecko i uważany wręcz za czarodzieja, osobę, która ma nieograniczone możliwości.
W utworze pojawiają się również środki stylistyczne. Obecne są epitety (wysokie czoło, zwichrzone włosy, wielką księgę, szata wzorzysta), metafory (ojciec jasną ma z puchu koronę) i porównania (szata wzorzysta jak na czarodzieju). Na intonację utworu wpływają liczne przerzutnie, które dodają wierszowi dynamiki.
Czesław Miłosz poświęcił w swojej twórczości wiele uwagi postaci ojca. Wiersze, takie jak Ojciec w bibliotece, są wyrazem podziwu dla taty, który z pewnością w dużej mierze ukształtował osobowość poety. Jego ojciec, Aleksander Miłosz, był mężczyzną wykształconym, pochodzącym ze starego szlacheckiego rodu. Z wierszy poety poświęconych postaci ojca bije wielki podziw i szacunek: ojciec urasta wręcz do rangi czarodzieja, mędrca i doskonałego nauczyciela, którego dzieci chcą naśladować.
Utwór został utrzymany w baśniowej, magicznej konwencji. Podmiot liryczny nie opisuje ojca realistycznie, ale patrzy na niego oczyma dziecka. Chociaż kiedy Miłosz pisał wiersz, sam był już dorosłym mężczyzną, mentalnie wrócił do czasów dzieciństwa. Znowu spojrzał na ojca, jak wtedy, gdy był małym chłopcem, niewiele wiedział o świecie, a ojciec wydawał mu się mędrcem, który posiadł wiedzę niedostępną dla innych. Podmiot liryczny patrzy na rzeczywistość w nierealistyczny, magiczny sposób. Ojciec zostaje porównany do czarodzieja, odkrywa tajemnice, strzeżone przez samego Boga.
Już sposób opisania postaci ojca wskazuje, jak wielki szacunek ma do niego osoba mówiąca. Ojciec ma wysokie czoło, uznawane często za symbol mądrości. Podmiot liryczny patrzy na niego z podziwem, każda część jego postaci wskazuje na niezwykłe zdolności. Nawet oświetlone słońcem włosy stają się wyjątkowe, ponieważ osoba mówiąca postrzega ojca z perspektywy dziecka. Włosy ojca są porównane do jasnej korony, zostaje on przedstawiony nie tylko jako czarodziej, mędrzec, ale nawet król.
Osoba mówiąca to wrażliwy, młody człowiek, dla którego nawet zwyczajne, codzienne czynności urastają do rangi niezwykłych zdarzeń. Ojciec po prostu czyta w bibliotece, ale podmiot liryczny porównuje go do czarodzieja, mającego dostęp do tajemnic, pochodzących od samego Boga. Dla dziecka książki czytane przez ojca są całkowicie niezrozumiałe, tajemnicze. Z perspektywy małego chłopca, ojciec również dobrze mógłby czytać księgi z zaklęciami. Podmiot liryczny ma wrażenie, że tylko ojciec jest w stanie zrozumieć to, co czyta, ponieważ ma nieprzeciętne zdolności i możliwości. Ojciec jest dla dziecka autorytetem, nauczycielem i wzorem do naśladowania. Wiersz ukazuje więc, jak kluczową rolę ojciec odegrał w życiu Miłosza.
W wierszu pojawia się również refleksja na temat możliwości, które dają książki. Literatura otwiera przed człowiekiem nowy świat: przenosimy się do innej rzeczywistości, zdobywamy nową wiedzę, poszerzamy perspektywy. Nic więc dziwnego, że osoba mówiąca podziwia ojca spędzającego czas w bibliotece. Mężczyzna wie coraz więcej, a następnie tą wiedzą może podzielić się ze swoimi dziećmi, które dopiero odkrywają świat. W magiczny sposób ukazane są również rozważania ojca: mruczy pod nosem swoje przemyślenia, które dla dziecka są niezrozumiałe, dlatego osoba mówiąca porównuje je do zaklęć. W wierszu wkraczamy do wyjątkowego świata dzieciństwa, w którym biblioteka staje się domem dla czarodzieja.
Ojciec powinien być dla dziecka autorytetem i inspiracją – właśnie taki przykład jest przedstawiony w wierszu Ojciec w bibliotece. Wiersz pokazuje, jak ważny dla małego chłopca jest ojciec, ponieważ to on kształtuje jego podejście do świata i dzieli się wiedzą, którą sam zdobył.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.