Inny świat Gustawa Herlinga-Grudzińskiego to biograficzna opowieść o potwornej rzeczywistości sowieckiego łagru. Przebywające tam osoby podlegały swoistemu procesowi odczłowieczenia, którego ważnym elementem było pozbawienie więźniów jakiejkolwiek godności. Grudziński dokładnie opisuje każdy aspekt systemu, mający obedrzeć człowieka z poczucia własnej wartości. Udowadnia jednak, że dla przetrwania tego piekła było wręcz niezbędne ratowanie go.
Autor do opisania efektu procesu, jakiemu poddawano więźniów łagru, używa terminu "człowiek złagrowany". Osoba taka całkowicie przyjmowała realia obozowej rzeczywistości, porzucała resztki moralności spoza zony i przyjmowała zasady w niej panujące. Odrzucał przez to własne człowieczeństwo na rzecz przetrwania za wszelką cenę. Innego osadzonego uważał jedynie za zasób, który należało wykorzystać do tego celu. Dlatego tak łatwo przychodziło mu kraść, donosić i brutalnie wyzyskiwać innych. Prowadziło to do ewidentnego utracenia godności istoty ludzkiej, niemniej system był właśnie tak pomyślany. Od dzielenia ludzi przy pomocy wydzielania racji żywnościowych, poprzez pracę ponad miarę i presję systemu - wszystko to zezwierzęcało.
Grudziński uważał, że aby uratować chociaż resztkę swojej godności możliwe były jedynie pojedyncze czyny. Opisywał drobne gesty dobra wobec bliźnich, które pozwalały zachować wiarę we własne człowieczeństwo. Istniały też pewne formy buntu, choć raczej wewnętrznego i krótkotrwałego. Dobrym przykładem był Kostrylew, który do końca postanowił nie pracować dla swoich oprawców. Innym przykładem może być Jewgienija Fiodorowna, poświęcająca się dla miłości do więźnia. Autor opisuje również smutny przykład Natalii Lwownej, która swoją godność zachowała dzięki przeświadczeniu o możliwości wyboru własnej śmierci. Najważniejszą zasadą pozostawało jednak unikać całkowitego złagrowania - ulegnięcia zasadom obozowym, zrobienia wszystkiego dla przetrwania.
Przedstawione powyżej przykłady ludzi umiejących zachować swoją godność w warunkach obozowych są przepełnione goryczą i nieraz bardzo dramatyczne. Ich przeciwieństwa budzą przy tym obrzydzenie, a nawet wrogość. Grudziński podkreśla jednak, że nie bez powodu wał łagier "innym światem". Warunków tam panujących nie może zrozumieć nikt z zewnątrz. Nie ma też w takim razie prawa potępienia osadzonych. Może jedynie podziwiać upór tych, którym udało się zostać ludźmi w takich warunkach.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.