Kamienie na szaniec wniosły bardzo wiele do literatury młodzieżowej, inspirując całe pokolenia młodych Polaków. Historia niezwykłego życia i bohaterskiej śmierci Alka, Rudego i Zośki budzi podziw. Zdarzyła się przy tym na prawdę, choć można by na jej podstawie stworzyć nawet kilka dobrych filmów. Realizm tego niesamowitego dzieła, sposób jego spisania oraz zawarta w nim treść wychodząca ponad sensację powoduje, że Kamienie na szaniec możemy nazwać dokumentem swoich czasów. Co jednak dokładnie czyni takowym dzieło Aleksandra Kamińskiego?
Dokument swoich czasów musi przede wszystkim opisywać realia, w jakich powstał. Kamienie na szaniec określane są często mianem powieści reportażowej, sprytnie łącza w sobie bowiem elementy tych dwóch gatunków. Przede wszystkim zaś zostały oparte o prawdziwe wydarzenia, zrelacjonowane przez godnych zaufania ludzi. Kamiński używał jako tekstu źródłowego jedynie tych wiadomości, które mógł potwierdzić.
Dzieło jest więc autentyczne pod względem fabularnym. Dodatkowo świetnie oddaje wygląd i sytuację Warszawy w latach okupacji. Nie ulega przy tym wątpliwości, że konflikt ten stanowił najważniejsze wydarzenie tego okresu, wręcz ukształtował go. Podjęcie go jako tła historycznego jest więc istotne z punktu widzenia oddania czasów autora. Kamiński dokładnie oddaje miejsca wydarzeń, opisuje problemy mieszkańców miasta, ich zachowania. Dzięki temu czytelnik może bardzo dobrze wczuć się w świat przedstawiony, dokonać wręcz swoistej immersji, wchodząc na ulice stolicy z czasów drugiej wojny światowej.
Równie ważne jest oddanie specyfiki ludzi, którzy żyli w danym okresie historycznym. Kamiński opisał nie tylko życiorysy trzech przedstawicieli pokolenia międzywojennego, dzięki swojemu wykształceniu pedagogicznemu mógł równie dobrze oddać ich charaktery. Wiele miejsca poświęca przy tym na sposób pojmowania świata przez Zośkę, Rudego i Alka, w tym ich obawy, marzenia, dylematy. Najistotniejszym jest tutaj podejście młodzieży wychowanej w II Rzeczpospolitej do kwestii patriotyzmu i ich postrzegania ojczyzny. Czytamy więc o dostrzeganiu przez chłopaków problemu zacofania społeczeństwa, potrzeby pracy u podstaw. Widać tutaj duży wpływ myślenia sanacyjnego, gdzie obywatel żył i pracował dla swojej gromady. Widzimy tutaj, że Kamiński oddał poprzez swoich trzech niezwykłych bohaterów elitarny sposób rozumienia swoich czasów przez ludzi, ich tendencje intelektualne i filozoficzne.
Sam sposób napisania Kamieni na szaniec też klasyfikuje je jako dokument swoich czasów. Powieść reportażowa rozwijała się jako gatunek w XX wieku, a sam Kamiński również opisuje wydarzenia z perspektywy człowieka intelektualnie międzywojennego. Książka ma często charakter subiektywnej relacji, co również ma duże znaczenie.
Sposób, w jaki Aleksander Kamiński oddał opisywane przez siebie wydarzenia, jest znaczący dla ich odbioru. Dzięki dokładnemu relacjonowaniu, ale również elementom zbliżonym bardziej do gawędy harcerskiej udało mu się stworzyć swoisty rodzaj dokumentu. Czytelnik może lepiej zrozumieć odległe od siebie, trudne czasy, ponieważ są one tam dokładnie odwzorowane. Subiektywne podejście oddaje przy tym sposób myślenia ludzi epoki - unieśmiertelniając ich i pozwalając nam zrozumieć, co przeżywali w obliczu największego historycznego konfliktu.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.