Kamienie na szaniec to opowieść reportażowa przedstawiająca historię Alka, Rudego i Zośki - członków Szarych Szeregów, walczących u boku AK w czasie II wojny światowej. Opowieść reportażową zalicza się do literatury faktu. Ten specyficzny termin określa bardzo różnorodne odmiany nowoczesnej literatury, biorące na warsztat autentyczne wydarzenia, dziejące się w czasie historycznym, w realnej przestrzeni geograficznej i społecznej. Łączy w sobie zarazem elementy beletrystyki, które nadają całości wymiar zbliżony do opowieści.
Literaturę faktu charakteryzuje ujęcie tematu z perspektywy uczestnika bądź naocznego obserwatora danego wydarzenia. Mogą być też one odtwarzane na podstawie wiadomości źródłowych. Kamienie na szaniec spełniają wszystkie te podstawowe założenia. Kamiński znał bowiem osobiście wszystkich opisywanych przez niego bohaterów.
Zośka, Alek i Rudy są w książce przedstawieni z jego perspektywy, dzięki czemu zyskujemy dokładny opis chłopaków. Co więcej, autor był doświadczonym wychowawcą, z czego skorzystał przy pisaniu swojej opowieści. Oddał więc dobrze ich rysy psychologiczne, opierając się na fachowej wiedzy. Mamy wiec unikatową możliwość poznania mentalności młodzieży tamtego tragicznego okresu. Wszelkie informacje o wydarzeniach z Kamieni na szaniec to z kolei informacje potwierdzone pewnymi źródłami, będące naocznie obserwowane przez Kamińskiego, bądź opowiedziane mu przez zaufanych znajomych. Widzimy więc od razu, że zachował on pewne założenia typowe dla reportażu.
Sam świat przedstawiony również stanowi swoisty opis realiów okupowanej Warszawy. Dzięki zachowaniu podziwu godnej szczegółowości czytelnik doświadcza możliwości poznania widoku stolicy oczyma jej mieszkańca - całkowicie zgodnego z tym, jak wyglądała w czasie II wojny światowej. Opis Akcji pod Arsenałem można dzięki temu odtworzyć krok po kroku, sugerując się opisem okolicy, w której miała ona miejsce. To również cecha podobna reportażowi.
Rozbudowane komentarze autora oddają przy tym jego osobisty stosunek do treści, zręcznie łącząc elementy literatury faktu i beletrystyczne. Wynikają one również z chęci jak najdokładniejszego oddania historii Szarych Szeregów. Elementy literatury pięknej użyte przez Kamińskiego mają w tym wypadku lepiej oddać charakter opowieści, stworzyć intymną relację między nią i jej odbiorcą. Autor chciał bowiem opisać bohaterstwo swoich bohaterów dla potomnych, jako formę wychowawczą, ale również historyczną. Połączenie literatury faktu i beletrystyki stanowi pośredni sposób na oddanie "osobistej prawdy". Potwierdza to między innymi częste używanie przez niego określeń sugerujących jego własny udział w prezentowanych wydarzeniach.
Dzięki przyjęciu przez Kamińskiego formy opowieści reportażowej uzyskał on zaskakująco plastyczny obraz opisywanych wydarzeń. Elementy literatury faktu ciągle przypominają czytelnikowi, że bohaterowie Kamieni na szaniec to postacie autentyczne. Dzięki temu zyskują charakter postaci ikonicznych, wzorów do naśladowania. Kamienie to też kopalnia wiedzy o czasach II wojny światowej, szczególnie ważna ze względu na perspektywę. Pokazuje ona bowiem ten czas oczyma uczestników, w większości młodych. Może być więc uważana za próbę upamiętnienia bohaterskiego, ale straconego pokolenia.
Aktualizacja: 2023-01-31 22:52:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.