Modernizm to nurt literacki, który odrzucił tradycyjne wartości w sztuce, także w literaturze. Kładł on nacisk przede wszystkim na wolność wyrazu, jaka powinna przynależeć do każdego artysty. Korzenie modernizmu sięgają jeszcze wieku XIX, ale jego rozkwit miał miejsce już w kolejnym stuleciu.
Z modernizmem łączy się inny nurt, który znany jest jako dekadentyzm. Oba wyrosły na gruncie przemian końca wieku i niepokoju, jakiego doświadczyło wówczas społeczeństwo, niepewne, co czeka je w nowej epoce. Dekadentyzm opiera się na wierze w upadek i schyłek wieku i charakteryzuje go między innymi lęk przed otaczającym człowieka światem. Modernistyczni dekadenci obawiali się tego, co przyniesie im przyszłość i wychodzili z założenia, że znana im rzeczywistość bezpowrotnie znika. Oczekiwali także upadku człowieka. Można by rzecz, że XX wiek w pewnym sensie spełnił ich najgorsze obawy, a ich pesymistyczne podejście nie było pozbawione słuszności.
To właśnie XX wiek przyniósł historii dwa największe konflikty, których była świadkiem, czyli wojny światowe. Ich zasięg był nieporównywalny z jakimikolwiek innymi walkami, jakie toczyła do tej pory ludzkość. Dodatkowo rozwój technologii spowodował także wynalezienie nowych broni, dzięki którym człowiek mógł zabijać wroga w jeszcze bardziej okrutny i wymyślny sposób. I i II wojna światowa zostawiły po sobie ślady i zniszczenia na całym świecie, których nie można porównać z niczym innym. Swoje życie w ich trakcie oddało o wiele więcej ludzi, niż ktokolwiek był sobie w stanie wyobrazić, a odbudowa wielu państw po tych konfliktach była bardzo powolna i bolesna. XX przyniósł więc starcia zbrojne, które eskalowały według niewyobrażalnej do tamtego momentu skali, co może być potwierdzeniem pesymistycznych przewidywań modernistycznych dekadentów.
Jednak to nie koniec okrucieństw, jakich człowiek dopuścił się w XX wieku. Ludzkość doświadczyła też przecież Holokaustu, systemowego ludobójstwa, które miało doprowadzić do zniknięcia ze świata całego narodu, jakim są Żydzi. Człowiek wcześniej nie znał tak bestialskich, okrutnych i uporządkowanych metod niszczenia swojego wroga, dlatego pierwsze doniesienia o obozach zagłady traktowano jako wyolbrzymioną plotkę. Tak potworna krzywda, jaką ludziom wyrządzili inni ludzie nie mieściła się w głowach społeczeństwa, zanim nadszedł XX wiek. Po II wojnie światowej zastanawiano się nawet, czy po doświadczeniu Holokaustu na świecie można wciąż tworzyć poezję, czy jest to jeszcze w ogóle możliwe. To kolejny aspekt XX wieku, który zdaje się potwierdzać, że pesymistyczne rozważania dekadentów były uzasadnione.
XX wiek przyniósł nie tylko wojny, ale także istnienie państw totalitarnych i reżimowych w cywilizowanej zdawałoby się Europie. Przed II wojną światową były to kraje takie jak Niemcy czy Włochy, ale po niej także istniały opresyjne systemy, w których musiały żyć całe pokolenia. Dotknęło to zwłaszcza państw wschodnich, które dostały się w zasięg wpływów Związku Radzieckiego i w związku z tym przez wiele lat musiały radzić sobie z opresyjnymi rządami, które pozbawiały swoich obywateli wolności i poczucia bezpieczeństwa. Człowiek dostał się więc w machiny nastawione na odebranie mu swobody, co także każe przypuszczać, że modernistyczni dekadenci mogli mieć rację, rozpowszechniając pesymistyczne wizje wśród społeczeństwa.
XX wiek pokazał więc, że pesymistyczne przewidywania modernistycznych dekadentów miały w sobie wiele prawdy. Obawiali się oni końca wieku, upadku człowieczeństwa i wielu innych systemowych problemów, jakie miały nadejść wraz z następnym stuleciem. I rzeczywiście, przyniosło ono wojny na nieznaną do tej pory skalę, wyjątkowe okrucieństwo, jakim był Holokaust, życie całych narodów w totalitarnych systemach, które trwały przez lata i jeszcze wiele innych wydarzeń, które pokazywały, że człowiek nie uczy się na błędach poprzednich pokoleń i jest w stanie popełniać wciąż nowe zbrodnie, wspomagane przez nieustanny rozwój technologii. Jedyne, czego nie jest ludzkość w stanie zmienić, to swojego losu na lepsze, by zapewnić wszystkim bezpieczne i spokojne życie na tej wspólnej planecie.
Aktualizacja: 2022-09-29 17:18:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.