Literatura czasów antycznych bogata jest w rozmaite postaci oraz opowieści mitologiczne, opowiadające o tym, jak wówczas ludzie rozumieli świat i co sądzili na temat jego powstania. Teksty antyczne są jednymi z najstarszych znanych w zachodnim kręgu kulturowym, nie można więc dziwić się, że stały się fundamentem dla dzieł wszystkich kolejnych twórców i epok literackich. Czerpano z nich pełnymi garściami, podobnie jak z antycznej myśli filozoficznej. Ostatecznie mitologia stała się prawdziwym skarbcem motywów literackich, które do dziś można odnaleźć w wielu tekstach kultury, autorzy bowiem wciąż czerpią z nich inspirację i pożyczają atrakcyjne elementy z dawnych dzieł.
Kultura i sztuka antyczna wyjątkowo mocno inspirowały poetę renesansowego, którym był Jan Kochanowski. Mitologiczne postaci, motywy i wydarzenia bardzo często pojawiały się w jego dziełach, podobnie rzecz miała się z formami. Treny czy pieśni kształtowały się w czasach antyku, Kochanowski zaś chętnie z nich korzystał. W swoich tekstach zawarł takie aspekty literatury antycznej jak na przykład Fortuna czy inne mitologiczne postaci.
Tworząc z kolei „Odprawę posłów greckich” nie zawahał się wziąć na warsztat historii mitologicznej Troi oraz wojny trojańskiej, w którą były zamieszane takie postaci jak Priam, Parys, Helena, Achilles czy też greccy bogowie, na przykład Atena czy Afrodyta. Kochanowski wyjątkowo często sięgał więc do antycznej literatury i mitologii i czerpał z niej całe historie, motywy i używał ich do inspiracji, by przy ich pomocy przedstawiać czytelnikom aktualne problemy trapiące samego autora oraz jego ojczyznę.
Kolejnym autorem, dla którego mitologia oraz motywy antyczne stanowiły znaczną inspirację, jest twórca sielanek polskich, czyli Szymon Szymonowic. W swoich dziełach sięgał on do takich klasycznych utworów jak „Bukoliki” czy też „Georgiki” Wergiliusza. Dzięki nim Szymonowic tworzył opisy sielanek, arkadyjskich miejsc, okraszonych licznymi, starożytnymi motywami, w których wprawne oko odnajdzie nawiązania do wieków dawnych.
Tego rodzaju arkadyjskość i sielankowość opisywanego świata przedstawionego odnaleźć można także w późniejszych dziełach, na przykład w epopei narodowej „Pan Tadeusz” autorstwa Adama Mickiewicza. Wykorzystanie sielanki często używane jest w literaturze jako element budowania tęsknoty i nostalgii za dawnymi, lepszymi czasami, które wspominają twórcy danego dzieła. Motywy arkadyjskie pojawiają się także w pieśniach stworzonych przez Jana Kochanowskiego. Z kolei historia Prometeusza oraz jego buntu wykorzystywana była w epoce romantyzmu, na przykład przez Adama Mickiewicza w jego słynnym dramacie „Dziady”.
W późniejszej literaturze także można odnaleźć wiele nawiązań do mitologii. Ma to miejsce chociażby w znanej powieści Stefana Żeromskiego, która nazwana została „Syzyfowe prace”. Tytuł ten odnosi się do mitu o Syzyfie, królu, który został przez greckich bogów skazany na niekończące się wtaczanie ogromnego głazu pod górę. Gdy Syzyf docierał do jej szczytu, głaz spadał na sam dół i wędrówka powtarzała się od nowa. Z kolei Jarosław Iwaszkiewicz wykorzystał w jednym ze swoich opowiadań mitologiczną historię Ikara, który podleciał zbyt blisko słońca i spadł do morza. Do jego losu porównana została historia chłopca, który zaczytał się i wpadł pod koła ciężarówki gestapo, które następnie aresztowało młodzieńca. Historię Ikara wykorzystał także Zbigniew Herbert oraz Stanisław Grochowiak, posłużyła im jako inspiracja do stworzenia własnych tekstów.
Mitologia z czasów antycznych jest więc faktycznie skarbcem motywów, nawiązań, odniesień oraz inspiracji dla wszystkich twórców, którzy zapoznali się z nią w czasach późniejszych. Zapożyczali oni całe historie lub tylko niewielkie elementy, z których tworzyli na przykład tytułu swoich powieści, jak zrobił to Żeromski. Mitologia stała się więc czytelnym tropem i kluczem interpretacyjnym, otwierającym drogę do zrozumienia nawet wielu współczesnych utworów, mimo że już wiele wieków minęło od czasów jej powstania oraz największej świetności i popularności.
Aktualizacja: 2022-09-28 18:35:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.