„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” to średniowieczny, anonimowy utwór, który porusza wątek śmierci i przemijania, tematykę vanitas. Refleksje autora ubrane są w formę dialogu między tytułowym mistrzem Polikarpem, a Śmiercią, która przybiera fizyczną postać i objawia się swojemu rozmówcy i opowiada mu o swojej pracy. Autor dokładnie opisuje czytelnikowi to, w jaki sposób Śmierć wygląda oraz jak się zachowuje.
Fizyczna postać Śmierci z utworu wygląda jak wyjęta z koszmarów sennych. Wygląda ona bowiem jak rozkładający się kobiecy trup. Jest ona chuda, a jej skóra ma niezdrową, żółtą barwę charakterystyczną dla zwłok, nie zaś dla żywego człowieka. Przepasana jest jedynie chustą, dlatego rozkład jej ciała jest doskonale widoczny dla jej rozmówcy. W dłoni dzierży swój nieodłączny atrybut, czyli ostrą kosę.
Twarz śmierci jest równie upiorna co ciało - nie ma bowiem nosa, przez co jej wizerunek kojarzy się z nagą czaszką. Dodatkowo z jej oczodołów płynie krew, co wzmacnia przerażające wrażenie. Jest bezzębna i pomarszczona, boleśnie uświadamia także człowiekowi, jak jego ciało wyglądać będzie po zgonie. Tak Śmierć wygląda na początku rozmowy, potem zaś przybiera postać nagiego szkieletu, co także jest strasznym widokiem dla jej rozmówcy. Śmierć z utworu jest więc typową realizacją przedstawienia kostuchy, trzymającej kosę i kojarzącej się z ludzkim rozkładem. W średniowieczu popularne było ukazywanie jej właśnie pod postacią szkieletu czy trupa, co przypominało ludziom o marności ich istnienia oraz o przemijaniu.
Śmierć narodziła się wraz z grzechem pierwszego człowieka. Odbieranie ludzkiego życia jest dla niej zwykłą pracą, a jej sposób bycia nie przystaje do jej przerażającej aparycji. Śmierć zachowuje się bowiem zaskakująco swojsko i prostolinijnie, opowiada Polikarpowi o swojej pracy i wprowadza go w jej szczegóły. Śmierć raczy także swojego rozmówcę anegdotami o ludziach, po których przyszła, a jej wypowiedź może być satyrą na ich grzechy i przewinienia. Śmierć tak naprawdę jest tylko wykonawczynią woli bożej - to ona co prawda zabiera życia, ale to Bóg decyduje o tym czyje i kiedy dokładnie ma to zrobić.
Śmierć jest także sprawiedliwa i wszyscy są w jej obliczu równi. Przyjdzie ona bowiem po każdego, bez względu na jego majątek, pozycję czy wpływy, jakie osiągnął on za życia. Opis Śmierci w utworze jest realizacją średniowiecznego motywu danse macabre, który miał oswajać ludzi z jej nadejściem oraz reprezentować równość, jaką Śmierć przynosiła ludziom. Śmierć z tekstu zdradza jednak Polikarpowi, że jest jedna rzecz, jaką szczególnie lubi w swojej pracy, a jest nią ściąganie dusz grzeszników do piekieł, gdzie cierpią za swoje czyny. To właśnie oni powinni zatem szczególnie obawiać się jej nadejścia.
Opis Śmierci w utworze „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” można więc uznać za obraz groteskowy, łączy on bowiem w sobie grozę i komizm. Groza realizowana jest przy pomocy opisu Śmierci - przerażającego, rozkładającego się trupa, który budzi grozę w swoim rozmówcy. Komizm opiera się z kolei na zachowaniu kostuchy, która okazuje się być zadziwiająco swojska i ludzka w tym, co robi. Połączenie tych dwóch aspektów sprawia, że postać Śmierci staje się dla czytelnika wręcz groteskowa i wzbudzająca sprzeczne odczucia.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:24:03.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.