Satyra jest gatunkiem, którego korzenie sięgają czasów antycznych. Charakteryzuje się ona połączeniem ze sobą epiki, liryki i dramatu. W założeniu ma ona także ukazać daną osobę, grupę, zjawisko społeczne, obyczaje czy politykę w sposób karykaturalny, wyolbrzymiony i prześmiewczy. Satyra ukazuje rzeczywistość w krzywym zwierciadle. Może ona zostać skomponowana w formie monologu lub dialogu. Satyra przedstawia i wyśmiewa problem, ukazuje go w krzywym zwierciadle, nie proponuje jednak żadnych praktycznych rozwiązań. Przykładem utworu, w którym pojawiają się cechy satyry jest wierszowany, anonimowy średniowieczny utwór, zatytułowany „Satyra na leniwych chłopów”.
To, że czytelnik ma do czynienia z satyrą, sugeruje już sam tytuł. Nie jest on jednak nadany przez autora tekstu - dodał go bowiem pierwszy wydawca, który na dodatek popełnił błąd. W dawnych czasach określenie „chłop” było obraźliwe dla wszystkich, bez względu na pochodzenie. Dziś historycy literatury skłaniają się raczej do słowa „kmieć”.
Dzieło spełnia szereg założeń gatunkowych satyry. Przede wszystkim jego tematem jest konkretne zjawisko i grupy społeczne, które zostają w nim ukazane w sposób karykaturalny i wyolbrzymiony. Autor opisał bowiem konflikt kmieciów z panami. Kmiecie nie chcą być wyzyskiwani w ramach pańszczyzny, dlatego przy każdej możliwej okazji oszukują bezsilnych panów i unikają pracy, Wbrew tytułowi to właśnie szlachcice zostali tu ukazani w krzywym zwierciadle - pozornie mądrzy i zamożni nie są sobie w stanie poradzić z niewykształconymi chłopami, którzy nie chcą dla nich pracować.
Kolejną cechą gatunkową dzieła, która przynależy do satyry, jest mieszanie gatunków. „Satyra na leniwych chłopów” łączy bowiem ze sobą liryczną formę wiersza z epiką, która widoczna jest w tematyce utworu i w relacji konkretnych wydarzeń. Satyra ta na dodatek ukazuje konkretny problem, jakim jest konflikt między szlachtą a chłopami, przedstawia jego przebieg, ale nie można w tekście tym odnaleźć propozycji jego rozwiązania. To także jedna z cech gatunkowych satyry.
„Satyra na leniwych chłopów” spełnia więc wymagania gatunkowe satyry, zarówno pod względem budowy, jak i treści. Przedstawia w krzywym zwierciadle konflikt kmieciów ze szlachcicami, ale nie proponuje żadnego sposobu, w jaki można by go rozwiązać.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.