Dawniej asceza łączyła się z wiarą chrześcijańską i miała prowadzić człowieka do zbliżenia z Bogiem oraz do zbawienia. W dzisiejszych czasach może ona zostać pozbawiona swojego religijnego kontekstu i stać się jednym ze wzorców zachowań jednostki w społeczeństwie. Jest to możliwe, ponieważ niektóre założenia ascezy mogą mieć charakter uniwersalny i sprawdzać się w różnych czasach i kontekstach. Ich elastyczność i różnorodność interpretacji sprawia, że współczesny człowiek również może znaleźć w nich coś dla siebie.
Jednym z podstawowych założeń ascezy jest wyzbycie się dóbr materialnych, które nie są człowiekowi tak naprawdę potrzebne do życia i utrudniają mu rozwój duchowy. Jest to stwierdzenie, które może funkcjonować bez swojego religijnego kontekstu i które człowiek współczesny może również wykorzystać w swoim życiu. Aktualnie takie podejście określane jest jako krytyka nadmiernego konsumpcjonizmu, który przesłania niektórym ludziom wszystko inne. Skupiają się oni tylko na konsumpcji produktów, które tak naprawdę nie są im potrzebne do życia, ale nabierają one dla nich ogromnej wartości i stają się celem samym w sobie. Tymczasem ascetyczna rezygnacja z kupowania i posiadania tak wielu dóbr może mieć korzystny wpływ na samopoczucie człowieka oraz jego relacje z innymi ludźmi. Tego typu zachowanie zwane jest dziś minimalizmem.
Asceza areligijna jest możliwa, a także konieczna jeszcze z innych powodów. Rezygnacja z rozbudowanej konsumpcji i masowego pochłaniania dóbr - co znajduje się wszak w założeniach ascezy - jest pożądana, ponieważ aktualnie planeta umiera i trzeba oszczędzać zasoby, by kolejne pokolenia miały szansę na niej przeżyć. Zrozumienie, że wszystkie te towary nie są człowiekowi niezbędne do życia i szczęścia, może sprawić, że ograniczone zostanie ich nabycie, a co za tym idzie produkcja, co z kolei zmniejszy wykorzystywanie nadszarpniętych zasobów planety. Ograniczy to także produkcję odpadów, także zagrażających współczesnemu człowiekowi.
Asceza i towarzyszące jej ograniczenie własnych potrzeb na rzecz innych to kwestie, które zdecydowanie mogą przysłużyć się współczesnemu społeczeństwu. Towarzyszący dzisiejszemu człowiekowi skrajny indywidualizm i nastawienie na realizację własnych potrzeb, nawet kosztem innych, jest bowiem skrajnym okrucieństwem i prowadzi do sytuacji, w której niektóre społeczeństwa wyrzucają tony zepsutego jedzenia, inne zaś głodują.
Współczesny model konsumpcji nauczył część ludzi wygodnego życia, które odbywa się jednak kosztem innych i prowadzi do cierpienia całych społeczności. Ograniczenie własnej wygody i przyjemności prowadzić może do sprawiedliwszego podziału dóbr i zasobów, a co za tym idzie przysłużyć się całej planecie i ludzkości.
Asceza przyjmowana z innych pobudek niż religijne wydaje się więc być właściwą, jeśli nie nawet konieczną drogą. W aktualnym modelu gospodarczym miliony ludzi cierpią, by inni mogli realizować swoje najbardziej wymyślne potrzeby. Rezygnacja z gromadzenia dóbr przez pewną część ludzkości oraz zrozumienie, że nie wszystkie kaprysy i chęci muszą być zaspokajane, może doprowadzić do sprawiedliwszego ich podziału oraz do ratowania planety przed zniszczeniem jej przez model konsumpcji, jaki współczesnemu człowiekowi narzuca kapitalizm i niekończący się wzrost gospodarczy.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.